Trong thế giới giải trí kỹ thuật số, một hệ thống điều khiển tốt là yếu tố then chốt định hình trải nghiệm chơi game. Dù nhiều người cho rằng chuột và bàn phím là lựa chọn tối ưu cho game trên PC, một chiếc tay cầm (controller) chất lượng, được kết hợp đúng với thể loại game, có thể mang lại cảm giác nhập vai và thoải mái vượt trội. Tuy nhiên, không phải tất cả các tay cầm chơi game đều được tạo ra như nhau. Thực tế, lịch sử ngành công nghệ game đã chứng kiến không ít những “thảm họa” điều khiển, khiến người chơi chỉ muốn quên đi. Bài viết này của Thời Báo Công Nghệ sẽ cùng bạn điểm lại 10 tay cầm chơi game tệ nhất trong lịch sử, những thiết kế đã trở thành nỗi ám ảnh và bài học đắt giá cho các nhà phát triển. Mặc dù không trực tiếp trải nghiệm tất cả, danh tiếng “tồi tệ” của chúng đã đủ để đưa chúng vào danh sách đen của giới game thủ.
10. Tay Cầm Atari Jaguar: Thảm Họa Bàn Phím Số
Console Atari Jaguar khét tiếng có thể không phải là chiếc máy tệ nhất từng được tạo ra, thậm chí nó còn sở hữu vài tựa game khá hay. Tuy nhiên, tay cầm của nó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác – một thiết kế thực sự “lập dị”. Về nguyên tắc, ý tưởng chính đằng sau chiếc tay cầm này không tệ: 12 nút số ở giữa được thiết kế để sử dụng với các lớp phủ (overlay) chuyên biệt, hiển thị chức năng của từng nút tùy theo trò chơi. Mỗi tựa game sẽ đi kèm một lớp phủ riêng trong hộp.
Tay cầm Atari Jaguar với bàn phím số 12 nút đặc trưng.
Thế nhưng, các yếu tố công thái học của thiết kế này lại cực kỳ đáng ngờ. Và tất nhiên, người chơi thường xuyên làm mất hoặc làm hỏng các lớp phủ này. Việc tìm kiếm các lớp phủ thay thế trên các diễn đàn của Jaguar là một điều khá phổ biến. Dù ngày nay bạn có thể tự in chúng ra nếu muốn, nhưng đây vẫn là một ví dụ điển hình về ý tưởng tốt nhưng thực thi tệ hại, gây bất tiện cho người dùng.
9. Tay Cầm Philips CD-I: Điều Khiển Remote Cồng Kềnh
Philips CD-I không hẳn là một console đơn lẻ, mà là một dòng máy chơi game được sản xuất bởi nhiều nhà sản xuất khác nhau. Ý tưởng ban đầu là biến CD-I thành “VCR” của ngành công nghiệp game: bất kỳ ai cũng có thể sản xuất VCR, và bất kỳ băng VHS nào cũng tương thích. Thời đó, các tựa game CD-I trên tạp chí trông khá ấn tượng, cho đến khi chúng thực sự chạy.
Tay cầm Philips CD-I dạng mái chèo với thiết kế kỳ lạ.
Không chỉ các tựa game clunky và bản thân CD-I khá yếu, mà các tay cầm đi kèm cũng dao động từ ngớ ngẩn đến tồi tệ. Chiếc tay cầm dạng mái chèo như hình trên trông giống hệt chiếc điều khiển bạn tìm thấy bên giường bệnh viện để gọi y tá hoặc điều chỉnh giường. Ngay cả Nintendo cũng không muốn nhắc đến mối liên hệ ngắn ngủi của họ với CD-I. Thực tế, vì nhiều tựa game CD-I chỉ đơn thuần là phim tương tác được “thổi phồng”, có lẽ thiết kế giống điều khiển từ xa có lý, nhưng điều đó không làm cho nó trở nên tốt hơn.
8. Tay Cầm Intellivision: Thử Nghiệm Đĩa D-Pad Thất Bại
Không thể quá khắt khe với những công ty tiên phong trong ngành công nghiệp console. Intellivision là một trong những hệ máy chơi game tại gia sớm nhất, và vào thời điểm đó, chưa ai thực sự biết cách tạo ra một tay cầm tốt. Họ đã “vò đầu bứt tóc” để ngày nay chúng ta có thể thoải mái “phá đảo” trong các tựa game yêu thích.
Bộ điều khiển Intellivision với đĩa định hướng và bàn phím số.
Mặc dù vậy, thiết kế của Intellivision vẫn khiến người ta phải đặt câu hỏi. Thay vì một D-Pad (phím điều hướng), nó lại sử dụng một đĩa kỳ lạ. Và một lần nữa, chúng ta lại thấy sự xuất hiện của bàn phím số. Trong khi đó, NES đã thành công chỉ với hai nút bấm ở mặt trước. Điều này cho thấy Intellivision đã đi sai hướng trong thiết kế công thái học cơ bản.
7. Tay Cầm ColecoVision: “Bản Sao” Tồi Tệ Từ Sai Lầm
Có câu: “Nghệ sĩ giỏi thì sao chép, nghệ sĩ vĩ đại thì đánh cắp”. Vậy điều gì sẽ xảy ra khi bạn sao chép một thứ tệ hại? Đó chính là câu chuyện của tay cầm ColecoVision. Ra mắt chỉ vài năm sau Intellivision, với đồ họa vượt trội hơn đáng kể, ColecoVision bằng cách nào đó vẫn cho rằng thiết kế bàn phím điện thoại số là cách đúng đắn để đi.
Tay cầm ColecoVision với cần điều khiển và bàn phím số.
Thật đáng nói, người dùng sau này có thể mua các tay cầm dạng joystick kiểu Atari để sử dụng với ColecoVision, một bằng chứng rõ ràng cho thấy thiết kế gốc của nó không được ưa chuộng. Việc cố gắng sao chép một lỗi thiết kế đã khiến ColecoVision tự tạo ra một điểm yếu chí mạng cho mình.
6. Sega Activator: Điều Khiển Chuyển Động Nhưng Thiếu Chính Xác
Một lần nữa, ý tưởng đằng sau Sega Activator không phải là vấn đề. Khi tính năng điều khiển chuyển động (motion control) được thực hiện đúng cách, chúng có thể mang lại trải nghiệm tuyệt vời. Những tựa game VR hiện đại có lẽ đã không tồn tại nếu các công ty như Sega và Nintendo không sẵn lòng đầu tư vào những dự án tiên phong như thế này, bất chấp việc sản phẩm “nửa vời” của họ có thể đến tay người tiêu dùng.
Quảng cáo thiết bị điều khiển chuyển động Sega Activator dạng vòng tròn.
Vấn đề lớn nhất của Sega Activator là chiếc vòng cảm biến này thiếu chính xác đến mức các trò chơi gần như không thể chơi được. Bạn có nhiều khả năng vô tình đạp phải con mèo của mình hơn là thực sự tung ra một cú đánh chính xác trong game đối kháng. Thiết bị hoạt động bằng cách phát một chùm tia sáng lên trần nhà. Mỗi bảng điều khiển tương ứng với một nút trên tay cầm thông thường. Khi tay hoặc chân (hoặc bất cứ thứ gì) cắt ngang chùm tia, nó sẽ kích hoạt lệnh nhập liệu đó. Rõ ràng, việc sử dụng tay cầm thông thường vẫn dễ dàng hơn rất nhiều.
5. Tay Cầm Nintendo 64: Tam Chạc Độc Đáo Nhưng Kém Tiện Dụng
Nhiều người có thể cho rằng việc đưa tay cầm Nintendo 64 (N64) vào danh sách này là một điều gây tranh cãi, bởi lẽ có rất nhiều người hâm mộ trung thành của N64 và chiếc tay cầm ba chạc kỳ lạ của nó. Tuy nhiên, liệu có tựa game nào trên N64 mà không chơi được tốt hơn trên, ví dụ, tay cầm của PlayStation (đối thủ cạnh tranh trực tiếp)?
Tay cầm Nintendo 64 hình trident cầm trên tay, cho thấy thiết kế ba chạc độc đáo.
Chắc chắn, cần analog là một yếu tố không thể thiếu trong Super Mario 64, và thật dễ quên rằng tay cầm PS1 ban đầu không có cần analog nào cả, chủ yếu là bản sao của tay cầm SNES. Nhưng một khi DualShock của PlayStation ra mắt, tay cầm N64 trở nên kém thuyết phục hơn hẳn. Nó buộc người chơi phải lựa chọn giữa D-Pad hoặc cần analog mà không có cách nào tự nhiên để chuyển đổi giữa chúng. Hơn nữa, các game 3D sau này trở nên rất khó điều khiển nếu không có thiết lập hai cần analog. Với kinh nghiệm trực tiếp sử dụng tay cầm N64, chúng tôi vẫn bảo lưu ý kiến của mình về những hạn chế trong thiết kế của nó.
4. Tay Cầm Apple Bandai Pippin: Bi Xoay Trên Bumerang
Apple Bandai Pippin là một trong những thất bại console nổi tiếng nhất lịch sử. Nhưng đó không phải vì tay cầm của nó quá tệ. Không, Pippin có đến 99 vấn đề, và tay cầm chỉ là một trong số đó.
Tay cầm Apple Bandai Pippin hình boomerang tích hợp bi xoay trung tâm.
Thiết kế của nó cơ bản là một chiếc boomerang với một bi xoay (trackball) ở giữa. Điều này có lý, vì Bandai Pippin cũng được dự kiến là một chiếc Mac giá rẻ và có thể hoạt động như một thiết bị internet. Nhưng với tư cách là một tay cầm chơi game, đó là một sự nhượng bộ kỳ lạ. Đúng là tay cầm PS4 hay PS5 hiện đại cũng có một trackpad ở cùng vị trí, nhưng vấn đề là công nghệ thời đó rõ ràng chưa sẵn sàng. Đó chính là toàn bộ vấn đề của Pippin – bao gồm cả tay cầm. Tất cả trông giống như phần cứng thử nghiệm chưa hoàn thiện, nhưng bằng cách nào đó vẫn phải đưa ra thị trường. Đây là một trong những “vết nhơ” hiếm hoi trong lịch sử của Apple, và có lẽ là một lý do tại sao công ty này rất cẩn trọng với các phát triển mới trước khi công bố ra công chúng ngày nay.
3. Tay Cầm Mattel HyperScan: Chất Lượng Rẻ Tiền, Phản Hồi Chậm Chạp
HyperScan là một nỗ lực đầy tham vọng nhằm kết hợp công nghệ quét thẻ RFID với chơi game console. Tuy nhiên, tay cầm của nó lại mang đến cảm giác như một trò đùa tàn nhẫn. Thời gian phản hồi chậm chạp, cấu trúc bằng nhựa rẻ tiền và cảm giác nút bấm kinh khủng khiến ngay cả việc điều hướng menu đơn giản cũng trở thành một cực hình.
Bộ điều khiển Mattel HyperScan với thiết kế thiếu chắc chắn và nút bấm kém.
Cần analog lỏng lẻo và không đáng tin cậy, trong khi bố cục tổng thể giống một món đồ nhái giá rẻ hơn là một phụ kiện chơi game nghiêm túc. Với thư viện game ít ỏi và phần cứng nhập liệu tệ hại, HyperScan chưa bao giờ có cơ hội để thành công trên thị trường.
2. Tay Cầm OUYA: “Thảm Họa” Từ Dự Án Crowdfunding
OUYA là một câu chuyện thành công táo bạo trên nền tảng crowdfunding nhưng nhanh chóng mất đi sức hút – và tay cầm của nó là một lý do lớn. Trên lý thuyết, nó trông giống một gamepad hai cần analog hiện đại. Nhưng trên thực tế, nó gặp phải tình trạng kết nối Bluetooth lag, nút bấm bị kẹt và touchpad gần như không hoạt động.
Tay cầm OUYA với nút bấm bị kẹt, minh họa chất lượng hoàn thiện kém.
Chất lượng hoàn thiện của tay cầm OUYA rất thất thường, và các phiên bản đầu tiên thậm chí còn có các nút bấm ở mặt trước bị kẹt hẳn vào bên dưới vỏ máy. Rõ ràng là tay cầm này đã được phát triển một cách vội vã, và nó đã để lại một ấn tượng xấu kéo dài trong lòng cộng đồng game thủ.
1. Tay Cầm Amiga CD32: Thiếu Phản Hồi, Kém Chính Xác
Từ một góc nhìn nào đó, tay cầm của Amiga CD32 gần như có hình dáng giống cần lái máy bay, nhưng khái niệm này đơn giản là không “cất cánh” được. Phím điều hướng của nó xốp và thiếu chính xác, các nút bấm không mang lại bất kỳ phản hồi xúc giác nào, và toàn bộ chất lượng hoàn thiện của nó mang cảm giác thụt lùi so với các đối thủ cạnh tranh. Nó nhẹ, rẻ tiền và không có bất kỳ điểm nhấn nào.
Tay cầm Amiga CD32 với hình dáng giống cần lái và nút bấm không phản hồi.
Tổng kết lại, mỗi game thủ đều có những kỷ niệm đẹp về các hệ máy console yêu thích của mình, ngay cả khi tay cầm của chúng thực sự tồi tệ. Dù đã dành hàng giờ chơi game NES với chiếc tay cầm tạo cảm giác như đang cầm một ngôi sao ninja giữa lòng bàn tay, hay bản thân không quá ưa thích DualSense của PS5, ít nhất nó không phải là một thiết bị tra tấn thực sự.
Tin tốt là nhờ có công nghệ giả lập, chúng ta hoàn toàn có thể thưởng thức hầu hết các tựa game console retro bằng bất kỳ tay cầm nào mình thích. Vâng, ngay cả chuột và bàn phím nếu bạn muốn thử thách bản thân. Hy vọng danh sách này đã mang đến cho bạn cái nhìn thú vị về những “kỳ quan” công nghệ từng khiến game thủ phải đau đầu. Bạn có từng trải nghiệm bất kỳ tay cầm nào trong số này không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những chiếc tay cầm chơi game tệ nhất mà bạn từng gặp phải trong phần bình luận dưới đây!
