Xây dựng một chiếc PC mới là một trải nghiệm vừa thú vị vừa đầy thử thách. Cảm giác được trải nghiệm các tựa game yêu thích hay hoàn thành công việc trên một cỗ máy tự tay lắp ráp thật khó tả. Tuy nhiên, với rất nhiều linh kiện và thông số cần cân nhắc, việc hoàn thiện một bộ PC có thể không hề dễ dàng. Trong khi hầu hết các lựa chọn phần cứng phụ thuộc vào sở thích cá nhân, có một chi tiết nhỏ nhưng quan trọng mà bạn không nên bỏ qua: RAM clearance (khoảng trống RAM).
RAM Clearance Là Gì Và Tại Sao Nó Quan Trọng?
RAM clearance hiểu đơn giản là khoảng không gian vật lý theo chiều dọc giữa một thanh RAM và bộ tản nhiệt CPU. Cụ thể hơn, đây là một thông số kỹ thuật của bộ tản nhiệt khí CPU, cho biết chiều cao tối đa của thanh RAM mà nó có thể tương thích mà không bị cấn.
Thông số này trở nên quan trọng bởi vì các bộ tản nhiệt CPU khí cỡ lớn, đặc biệt là loại tháp đôi (dual-heatsink), thường chiếm một phần đáng kể không gian phía trên các khe cắm RAM. Ngay cả những bộ tản nhiệt khí mỏng hơn, loại một tháp, đôi khi cũng có thể che khuất một hoặc hai khe RAM (thậm chí ngay cả khi được lắp ngang), đặc biệt là trong cấu hình push-pull (nơi quạt thứ nhất đẩy không khí mát vào và quạt thứ hai kéo không khí nóng ra khỏi heatsink).
Tản nhiệt khí CPU kích thước lớn với hai quạt hoạt động trong thùng máy PC, minh họa vị trí che phủ khe RAM.
Do đó, khi chọn mua tản nhiệt CPU, bạn cần kiểm tra thông số RAM clearance của nó. Đồng thời, khi chọn mua RAM, bạn cần xem xét chiều cao của thanh RAM để đảm bảo nó không vượt quá giới hạn RAM clearance tối đa mà tản nhiệt CPU có thể hỗ trợ. Nếu thanh RAM quá cao, bạn sẽ không thể lắp vừa nó bên dưới tản nhiệt CPU, đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải mua RAM hoặc tản nhiệt mới (mặc dù có một số giải pháp khắc phục mà chúng ta sẽ đề cập sau).
Khoảng cách sát sao giữa tản nhiệt khí CPU và thanh RAM đã được lắp đặt gọn gàng trong hệ thống PC.
Đây không phải là vấn đề đối với các bộ tản nhiệt nước AIO (All-in-One), vì chúng sử dụng một khối CPU nhỏ gọn chỉ nằm trên socket CPU chứ không che phủ một phần lớn bo mạch chủ. Nếu bạn đang sử dụng tản nhiệt nước, bạn hoàn toàn có thể sử dụng những thanh RAM RGB cao nhất hiện có để khoe hệ thống đèn lung linh trong bộ PC của mình. Tuy nhiên, nếu bạn không dùng tản nhiệt nước và đang cân nhắc một bộ tản nhiệt khí CPU nâng cấp (thường là lựa chọn được khuyến nghị), thì bạn cần đặc biệt chú ý đến thông số quan trọng này. Bỏ qua nó có thể làm gián đoạn toàn bộ quá trình lắp ráp và gây ra nhiều phiền toái không đáng có.
Cách Kiểm Tra RAM Clearance Trước Khi Mua Linh Kiện
Cách đáng tin cậy nhất để kiểm tra RAM clearance trước khi mua tản nhiệt CPU là xem thông số kỹ thuật trên trang web của nhà sản xuất hoặc trên các trang sản phẩm trực tuyến.
Ví dụ, bộ tản nhiệt ID-COOLING FROZN A620 là một ví dụ tuyệt vời mà các nhà sản xuất khác nên học hỏi. Họ cung cấp một hướng dẫn trực quan trong tài liệu tiếp thị của mình, hiển thị rõ ràng RAM clearance tiêu chuẩn là 36mm trong cấu hình mặc định, cũng như tùy chọn cutout 63mm nếu bạn cần di chuyển quạt để phù hợp với các module RAM cao hơn.
Tản nhiệt khí ID-COOLING FROZN A620 minh họa khả năng tương thích với RAM, cho thấy vị trí quạt và khoảng trống tối ưu.
Mặc dù một số nhà sản xuất sẵn lòng công bố về RAM clearance vượt trội của sản phẩm trong tất cả các tài liệu quảng cáo, những nhà sản xuất khác lại khiến bạn phải tìm kiếm thông tin trên các diễn đàn Reddit hay các trang cộng đồng. Trớ trêu thay, đó có thể là một trong những cách tốt nhất để tìm kiếm thông tin chi tiết.
Bạn cũng có thể tìm thấy thông tin này trong các bài đánh giá sản phẩm, mặc dù RAM clearance thường bị bỏ qua để ưu tiên đánh giá hiệu năng làm mát trong các tác vụ khác nhau. Nếu việc nghiên cứu của bạn không mang lại kết quả, bạn có thể phải tự tìm ra RAM clearance. Nếu bạn có thể tiếp cận bộ tản nhiệt hoặc kiểm tra nó tại cửa hàng, hãy dùng thước đo chính xác để đo chiều cao từ đế tản nhiệt đến quạt hoặc phần thấp nhất của heatsink. Nếu không thể, hãy tìm sơ đồ kích thước trên trang web của nhà sản xuất và tự tính toán.
Khi đã biết RAM clearance, hãy so sánh nó với chiều cao của thanh RAM để đảm bảo đủ không gian.
Không Cần Quá Lo Lắng, Nhưng Luôn Cẩn Trọng Hơn
Chúng tôi hiểu rằng tất cả những điều này có thể nghe có vẻ phức tạp, đặc biệt nếu đây là lần đầu tiên bạn lắp ráp PC. Nhưng đừng lo lắng. Hầu hết các bộ tản nhiệt CPU đời mới đều được thiết kế với RAM clearance ít nhất khoảng 35mm, đủ cho các thanh RAM kích thước tiêu chuẩn với thiết kế heatsink đơn giản. Chiều cao của RAM thường nằm trong khoảng 30-35mm. Thực tế, bạn chỉ có thể gặp vấn đề với các thanh RAM chơi game hiệu năng cao có thiết kế heatsink cầu kỳ (có hoặc không có RGB).
Hai hệ thống tản nhiệt nước AIO (All-in-One) kích thước 370mm, cho thấy ưu điểm không bị giới hạn bởi chiều cao RAM.
Dù vậy, cẩn tắc vô ưu. Việc kiểm tra xem chiều cao của RAM có phù hợp với khoảng trống của tản nhiệt CPU hay không chỉ mất vài phút, và nó có thể giúp bạn tránh được rất nhiều rắc rối.
Ngay cả khi bạn vô tình chọn phải các linh kiện không tương thích và không thể đổi trả, thường vẫn có những giải pháp khắc phục. Ví dụ, việc di chuyển quạt đang bị cấn cao hơn một chút hoặc thậm chí sang phía đối diện của tản nhiệt thường sẽ tạo đủ không gian.
Biểu đồ kỹ thuật chi tiết về RAM clearance của một bộ tản nhiệt CPU ID-Cooling, hiển thị các tùy chọn cấu hình quạt.
Tuy nhiên, nếu bản thân heatsink của tản nhiệt gây ra vấn đề, bạn có thể cân nhắc lắp tản nhiệt theo chiều ngang. Đây không phải là giải pháp tối ưu về hiệu quả làm mát, nhưng nhiều người đã sử dụng cấu hình như vậy trong nhiều năm mà không gặp vấn đề gì. Trong trường hợp xấu nhất, có thể bạn sẽ nghĩ đến việc cắt bỏ các lá tản nhiệt bằng dụng cụ chuyên dụng, nhưng chúng tôi đặc biệt khuyên bạn không nên làm vậy. Các hạt kim loại nhỏ bên trong PC có thể gây ra hiện tượng đoản mạch nguy hiểm. Thường thì việc bán bộ tản nhiệt không phù hợp hoặc đổi lấy một cái khác tương thích sẽ dễ dàng và an toàn hơn rất nhiều.
Tản nhiệt khí CPU kích thước lớn với quạt được lắp trên bo mạch chủ, minh họa sự chiếm dụng không gian gần khe RAM.
Nếu bạn muốn tránh hoàn toàn những rắc rối này mà không cần dùng đến tản nhiệt AIO, hãy chọn một bộ tản nhiệt CPU mỏng, không che khuất khe RAM. Mặc dù những bộ tản nhiệt nhỏ gọn này có thể không đạt hiệu suất tối đa như các mẫu tản nhiệt tháp đôi đồ sộ, chúng vẫn là một nâng cấp mạnh mẽ so với tản nhiệt đi kèm CPU (stock cooler). Chưa kể, chúng thường có giá thành phải chăng hơn.
Một trong những lựa chọn tốt nhất trên thị trường là Noctua NH-U12S, một bộ tản nhiệt với một quạt duy nhất được đặt ở phía RAM. Bạn có thể dễ dàng gắn thêm quạt thứ hai ở phía đối diện để đạt hiệu suất làm mát tốt hơn.
Tản nhiệt khí Noctua NH-U12S, một lựa chọn tối ưu cho hệ thống PC cần tản nhiệt mỏng và hiệu suất cao.
Kết Luận
Mặc dù RAM clearance không phải là một chủ đề quá thú vị, nhưng nó lại cực kỳ quan trọng đối với bất kỳ ai muốn tự lắp ráp hoặc nâng cấp PC. Đây là một thông số mà bạn thường phải tự kiểm tra, bởi ngay cả các công cụ kiểm tra tương thích linh kiện như PCPartPicker cũng không thể đảm bảo 100% sự tương thích giữa một bộ RAM và tản nhiệt CPU. May mắn thay, việc xác minh điều này tương đối dễ dàng thông qua việc kiểm tra trang web của nhà sản xuất, đọc các bài đánh giá và diễn đàn, hoặc tự đo thủ công nếu có điều kiện.
Hãy dành vài phút để kiểm tra RAM clearance trước khi mua linh kiện. Sự cẩn trọng này sẽ giúp bạn tránh được những phiền toái không đáng có và đảm bảo quá trình lắp ráp PC diễn ra suôn sẻ, mang lại trải nghiệm tốt nhất cho hệ thống máy tính mới của bạn.
