Dự án Asahi Linux, nỗ lực mang trải nghiệm Linux desktop gốc đến các máy Mac chạy chip Apple Silicon, đang đạt được một cột mốc quan trọng khi hợp nhất nhiều thành phần cốt lõi vào nhân Linux chính thức. Động thái này không chỉ giúp giảm gánh nặng bảo trì cho đội ngũ phát triển mà còn khắc phục các lỗi hiện có, đồng thời tăng tốc quá trình hỗ trợ cho các mẫu Mac mới hơn trong tương lai. Đây là một tin tức đáng mừng, khẳng định vị thế của Asahi Linux như một giải pháp thay thế hệ điều hành tiềm năng cho người dùng Mac.
Asahi Linux và Hành Trình Chinh Phục Apple Silicon
Asahi Linux là một dự án đầy tham vọng, ra đời với mục tiêu đưa hệ điều hành Linux hoạt động mượt mà và đầy đủ chức năng trên nền tảng chip Apple Silicon (M1, M2). Để đạt được điều này, đội ngũ Asahi đã phải xây dựng rất nhiều trình điều khiển (driver) và các thành phần phần mềm khác từ đầu. Hiện tại, họ đã có một phiên bản Linux desktop hoạt động khá ổn định trên các máy Mac M1 và M2. Gần đây, dự án đã tập trung vào việc Fedora Asahi Linux trở thành bản phân phối (distribution) được hỗ trợ chính thức, mặc dù cộng đồng Linux cũng đã tự port nhiều bản distro khác. Vào tháng 2 vừa qua, Asahi Linux cũng đã công bố kế hoạch tái cơ cấu đội ngũ cốt lõi sau khi nhà sáng lập Hector Martin rời khỏi dự án.
Đột Phá Lớn: Hợp Nhất Trình Điều Khiển Đồ Họa (uAPI) Vào Nhân Linux
Theo thông báo mới nhất từ đội ngũ Asahi Linux, một tin tức vô cùng tích cực đã được công bố: “Chúng tôi vui mừng thông báo rằng API không gian người dùng (uAPI) của trình điều khiển đồ họa đã được hợp nhất vào nhân Linux.” Đây là một cột mốc quan trọng, cho phép Asahi Linux cuối cùng có thể kích hoạt hỗ trợ OpenGL, OpenCL và Vulkan cho Apple Silicon trong Mesa (một tập hợp các thư viện đồ họa mã nguồn mở). Điều này có nghĩa là một thành phần phần mềm cốt lõi của Asahi Linux giờ đây sẽ được tích hợp trực tiếp vào nhân Linux tiêu chuẩn, giúp đội ngũ Asahi không còn phải liên tục tái tích hợp các thay đổi này với mỗi bản cập nhật Linux. Ngoài ra, nhóm cũng đang hợp nhất thêm mã nguồn cho các bộ điều khiển phần cứng của Apple, cũng như trình điều khiển cho màn hình Apple Display Pipe (ADP) và màn hình cảm ứng Z2 (được sử dụng cho tính năng Touchbar trên các mẫu MacBook Pro M1 và M2).
Lợi Ích Vượt Trội Từ Việc “Upstreaming” Code
Bài đăng trên blog của Asahi Linux nhấn mạnh: “Điều này có nghĩa là chúng tôi sẽ sớm ngừng hỗ trợ các bản fork Mesa, virglrenderer và Flatpak runtime của mình. Việc loại bỏ các bản fork này giúp giảm gánh nặng bảo trì, và làm việc trực tiếp với Mesa chính thống sẽ cải thiện trải nghiệm phát triển cho những người đang làm việc trên ngăn xếp đồ họa không gian người dùng.” Các gói sửa đổi sẽ được loại bỏ trong bản phát hành Fedora Linux 43 sắp tới.
Màn hình hiển thị logo GNOME và các bản phân phối Linux phổ biến trên giao diện máy tính.
Tương Lai Của Linux Trên Apple Silicon và Khả Năng Tiếp Cận
Mặc dù Asahi Linux vẫn chưa ổn định hoặc đầy đủ tính năng như Linux desktop trên một chiếc PC chạy x86 thông thường, nhưng đội ngũ phát triển đã đạt được những tiến bộ đáng kể. Việc giải quyết các rào cản kỹ thuật và tổ chức là một dấu hiệu tốt. Hiện tại, Linux desktop vẫn là hệ điều hành thay thế duy nhất hoạt động được trên các máy Mac chạy chip Apple Silicon, khi mà tính năng Boot Camp để cài đặt Windows vẫn chưa quay trở lại. Công việc hợp nhất mã nguồn (upstreaming) cũng giúp các bản phân phối Linux khác dễ dàng hơn trong việc tạo ra các phiên bản hỗ trợ Mac Apple Silicon, bên cạnh các kiến trúc x86, ARM chung hay RISC-V.
Nếu bạn muốn trải nghiệm Asahi Linux trên chiếc Mac M1 hoặc M2 của mình, bạn có thể dễ dàng cài đặt Fedora Asahi Linux bằng một lệnh trong Terminal. Hiện tại vẫn chưa có hỗ trợ chính thức cho các máy Mac M3 hoặc M4, nhưng bạn vẫn có thể chạy một máy ảo Linux trên macOS trên tất cả các máy Mac M1. Nếu bạn chỉ cần chạy các ứng dụng terminal Linux yêu thích trên Mac, có thể chúng đã có phiên bản macOS gốc thông qua Homebrew.
Kết luận
Việc Asahi Linux thành công hợp nhất các thành phần trình điều khiển đồ họa cốt lõi vào nhân Linux là một minh chứng rõ ràng cho sự trưởng thành và tiềm năng của dự án. Điều này không chỉ giúp đơn giản hóa quá trình phát triển và bảo trì mà còn mở ra cánh cửa cho hiệu năng đồ họa tối ưu và khả năng tương thích rộng hơn cho Linux trên các dòng máy Mac Apple Silicon. Khi Asahi Linux tiếp tục phát triển, chúng ta có thể kỳ vọng một tương lai tươi sáng hơn cho lựa chọn hệ điều hành trên máy tính Apple.
Bạn đã từng thử nghiệm Asahi Linux hay bất kỳ bản phân phối Linux nào khác trên Mac của mình chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm và ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
Nguồn tham khảo: Asahi Linux Blog
