Pi-hole đã trở thành một giải pháp phổ biến cho những ai muốn kiểm soát trải nghiệm duyệt web của mình bằng cách chặn quảng cáo và các nội dung không mong muốn ở cấp độ mạng. Với khả năng hoạt động như một máy chủ DNS (Domain Name System) chuyên biệt, Pi-hole có thể lọc các yêu cầu truy cập đến các tên miền quảng cáo, theo dõi và độc hại trước khi chúng đến được thiết bị của bạn. Điều này mang lại một mạng internet sạch hơn, nhanh hơn và an toàn hơn.
Tuy nhiên, như bất kỳ công cụ mạnh mẽ nào, việc triển khai Pi-hole cũng đi kèm với những thách thức riêng. Nhiều người dùng, bao gồm cả những chuyên gia công nghệ, thường chỉ nhận ra những “tác dụng phụ” không mong muốn sau khi đã cài đặt và sử dụng. Những vấn đề này có thể từ việc gián đoạn các dịch vụ quen thuộc đến việc làm ngừng hoạt động một số ứng dụng hoặc tính năng quan trọng. Mục tiêu của bài viết này là trang bị cho bạn kiến thức cần thiết để chuẩn bị và xử lý những sự cố phổ biến nhất, đảm bảo quá trình sử dụng Pi-hole của bạn diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, tránh những phiền toái không đáng có.
7. Mạng gia đình tê liệt khi máy chủ Pi-hole ngừng hoạt động
Một trong những vấn đề cơ bản và nghiêm trọng nhất khi triển khai Pi-hole là sự phụ thuộc của toàn bộ mạng vào nó. Pi-hole cần là máy chủ DNS duy nhất trong mạng của bạn để có thể chặn nội dung một cách hiệu quả. Nếu bạn chỉ cấu hình một máy chủ Pi-hole và không có DNS dự phòng, mọi hoạt động duyệt web sẽ bị đình trệ ngay khi Pi-hole không khả dụng.
Khi tôi mới bắt đầu tự quản lý máy chủ và mạng gia đình, tôi thường xuyên phải bảo trì hệ thống của mình. Mỗi lần khởi động lại máy chủ Pi-hole, tắt các ổ đĩa hay khởi động lại Docker, mạng của tôi ngay lập tức bị mất kết nối internet. Điều này là do router không thể phân giải bất kỳ yêu cầu DNS nào khi Pi-hole ngoại tuyến. Nếu một máy chủ DNS phụ như 8.8.8.8 (Google DNS) hoặc 1.1.1.1 (Cloudflare DNS) được cấu hình, router sẽ chuyển hướng yêu cầu tới máy chủ phụ này, làm giảm hiệu quả chặn của Pi-hole.
Cận cảnh một Raspberry Pi 5 đặt trên bàn phím máy tính xách tay.
Để khắc phục vấn đề này và đảm bảo tính ổn định cho mạng, giải pháp tối ưu là triển khai hai phiên bản Pi-hole. Bằng cách cấu hình cả hai địa chỉ IP của Pi-hole làm máy chủ DNS chính và phụ trên router, mạng của bạn sẽ luôn có một máy chủ DNS hoạt động ngay cả khi một trong số chúng ngừng hoạt động để bảo trì. Tôi thậm chí còn sử dụng Docker để đồng bộ hóa hai phiên bản Pi-hole, đảm bảo mọi thay đổi trên phiên bản chính đều được sao chép sang phiên bản phụ. Điều này giúp mạng của tôi luôn trực tuyến và tôi có thể thoải mái bảo trì các máy chủ Pi-hole mà không lo gián đoạn.
6. Pi-hole có thể làm gián đoạn Lịch sử xem YouTube
Pi-hole rất giỏi trong việc chặn các tên miền không mong muốn, nhưng đôi khi sự chặn này có thể “quá tay” và ảnh hưởng đến các dịch vụ hợp pháp. Một trong những ví dụ điển hình là tính năng lịch sử xem trên YouTube. Sau khi triển khai Pi-hole, nhiều người dùng phát hiện rằng lịch sử xem của họ không được ghi lại hoặc hiển thị không chính xác.
Bàn tay cầm điện thoại có logo Youtube Premium trên màn hình.
Để khắc phục vấn đề này, bạn cần thêm một số tên miền cụ thể vào danh sách cho phép (whitelist) của Pi-hole. Các tên miền quan trọng nhất bao gồm s.youtube.com và video-stats.l.google.com. Việc thêm hai tên miền này thường đủ để khôi phục chức năng ghi lại lịch sử xem YouTube. Ngoài ra, nếu bạn gặp vấn đề với ứng dụng YouTube trên iOS (ví dụ: không thể tải nội dung hoặc đăng nhập), hãy thêm các tên miền sau vào danh sách cho phép: www.googleapis.com, youtubei.googleapis.com, và oauthaccountmanager.googleapis.com. Đây là một lỗi khá khó chịu khi mới bắt đầu sử dụng Pi-hole, nhưng may mắn là có một giải pháp tương đối đơn giản.
5. Pi-hole có thể gây lỗi cập nhật Google Chrome trên Ubuntu
Người dùng Google Chrome trên Ubuntu có thể gặp phải sự cố cập nhật trình duyệt sau khi cài đặt Pi-hole. Điều này xảy ra do tên miền dl.google.com, chịu trách nhiệm cho quá trình cập nhật của Chrome, có thể bị chặn bởi danh sách chặn mặc định của Pi-hole.
Logo Google Chrome
Việc khắc phục rất đơn giản: chỉ cần thêm tên miền dl.google.com vào danh sách cho phép của Pi-hole. Sau khi thực hiện thao tác này, Google Chrome trên Ubuntu sẽ có thể tự động cập nhật như bình thường. Đây là một sửa lỗi nhỏ nhưng rất quan trọng, đặc biệt nếu bạn phụ thuộc vào việc trình duyệt của mình luôn được cập nhật với các bản vá bảo mật và tính năng mới nhất.
4. Pi-hole có thể chặn truy cập Gmail trên iOS
Tương tự như các ứng dụng Google khác, ứng dụng Gmail trên iOS cũng có thể bị ảnh hưởng bởi Pi-hole. Nhiều người dùng đã gặp phải tình trạng không thể truy cập hoặc đồng bộ hóa email trên ứng dụng Gmail sau khi thiết lập Pi-hole, gây ra không ít phiền toái.
Màn hình tải Gmail và Google Workspace trên Apple iPhone 14 Pro
May mắn thay, giải pháp cho vấn đề này cũng đơn giản như việc khắc phục lỗi YouTube hay Chrome. Bạn chỉ cần thêm tên miền googleapis.l.google.com vào danh sách cho phép (whitelist) trong cấu hình Pi-hole của mình. Sau khi thêm, ứng dụng Gmail trên thiết bị iOS của bạn sẽ hoạt động bình thường trở lại, cho phép bạn truy cập email một cách liền mạch.
3. Pi-hole có thể làm gián đoạn Liên kết được tài trợ trong Google Search
Một trong những chức năng chính của Pi-hole là chặn nội dung quảng cáo, và điều này bao gồm cả các liên kết được tài trợ xuất hiện ở đầu kết quả tìm kiếm Google. Mặc dù mục tiêu là loại bỏ quảng cáo, nhưng đôi khi những liên kết này lại là thứ mà người dùng thực sự muốn tìm kiếm hoặc cần truy cập để có thông tin nhanh chóng, chính xác.
Kết quả tìm kiếm Google cho Verizon hiển thị các liên kết được tài trợ.
Để các liên kết được tài trợ này hoạt động trở lại, bạn cần thêm tên miền www.googleadservices.com vào danh sách cho phép của Pi-hole. Trong một số trường hợp, nếu việc thêm tên miền này không giải quyết được vấn đề hoàn toàn, bạn cũng có thể cân nhắc thêm clients{0-9}.google.com (ví dụ: clients0.google.com, clients1.google.com, v.v.).
Ngoài ra, một số tên miền khác cũng có thể liên quan đến các dịch vụ quảng cáo và nếu bạn muốn khôi phục hoàn toàn chức năng này, hãy xem xét thêm: dartsearch.net, www.googletagmanager.com, www.googletagservices.com, ad.doubleclick.net, t.mvisualiq.net, và clickserve.dartsearch.net. Việc này có thể tốn một chút thời gian để thử nghiệm và điều chỉnh, nhưng sẽ giúp bạn có được trải nghiệm tìm kiếm đầy đủ hơn.
2. Trò chơi di động có thể ngừng hoạt động
Pi-hole không chỉ chặn quảng cáo trên trình duyệt mà còn chặn các yêu cầu DNS từ các ứng dụng và trò chơi di động. Nhiều trò chơi di động, đặc biệt là các trò chơi miễn phí, phụ thuộc rất nhiều vào quảng cáo để duy trì hoạt động và tạo doanh thu. Nếu Pi-hole chặn các máy chủ quảng cáo này, trò chơi có thể không khởi động được, gặp lỗi khi tải nội dung, hoặc thậm chí ngừng hoạt động hoàn toàn do không thể kết nối đến các máy chủ cần thiết.
Vấn đề này khó khắc phục hơn một chút so với các trường hợp trên vì không có một tên miền duy nhất nào có thể giải quyết được cho tất cả các trò chơi. Mỗi trò chơi có thể sử dụng các dịch vụ và máy chủ quảng cáo khác nhau.
Để xử lý, bạn cần truy cập vào bảng điều khiển quản trị của Pi-hole và theo dõi nhật ký yêu cầu tên miền (query log) khi bạn cố gắng chạy trò chơi bị lỗi. Khi trò chơi cố gắng kết nối đến một máy chủ và bị chặn, thông tin đó sẽ hiển thị trong nhật ký. Bạn có thể xác định tên miền bị chặn liên quan đến trò chơi và thêm chúng vào danh sách cho phép (whitelist) của mình. Quá trình này có thể cần một chút kiên nhẫn và thử nghiệm để tìm ra tất cả các tên miền cần thiết.
1. Số lượng yêu cầu đáng kinh ngạc từ các thiết bị thông minh
Một trong những điều bất ngờ và thú vị nhất mà Pi-hole mang lại là khả năng hiển thị rõ ràng lưu lượng truy cập DNS trong mạng của bạn. Tôi đã thực sự choáng váng khi nhận ra số lượng yêu cầu mà các thiết bị trong mạng của mình gửi ra ngoài internet, đặc biệt là các thiết bị thông minh.
Trong một trường hợp, tôi từng cài đặt một phần mềm nhiều năm trước và nghĩ rằng mình đã gỡ bỏ hoàn toàn khỏi tất cả các máy tính. Tuy nhiên, Pi-hole đã tiết lộ rằng một thành phần “ngầm” của phần mềm đó vẫn còn tồn tại trên hệ thống của tôi, không hiển thị trong danh sách ứng dụng đã cài đặt. Phần mềm này âm thầm chạy nền và thực hiện các cuộc gọi liên tục đến máy chủ của nó nhiều lần mỗi ngày. Nhờ Pi-hole, tôi đã phát hiện ra điều này và cuối cùng tìm thấy nó được giấu kín trong một thư mục trên ổ C của mình.
Bộ chặn nội dung Pi-Hole với chủ đề Star Trek LCARS được áp dụng.
Ngoài ra, tôi cũng rất ngạc nhiên khi thấy các thiết bị thông minh trong nhà (như ổ cắm, công tắc, bóng đèn thông minh) thường xuyên “gọi điện” ra các tên miền khác nhau. Một số cuộc gọi này có thể bị chặn mà không ảnh hưởng đến chức năng, trong khi một số khác là cần thiết để thiết bị hoạt động.
Việc nhìn thấy tần suất mạng của tôi thực hiện các yêu cầu đến các máy chủ ở các quốc gia khác thực sự đã mở mang tầm mắt. Nó thôi thúc tôi muốn chuyển đổi tất cả các thiết bị thông minh của mình sang chế độ điều khiển cục bộ (local control) thay vì phụ thuộc vào kết nối internet. Pi-hole không chỉ là một công cụ chặn quảng cáo mà còn là một “mắt thần” giúp bạn hiểu rõ hơn về hoạt động của mạng và nâng cao quyền riêng tư.
Kết luận
Pi-hole là một công cụ mạnh mẽ và cực kỳ hữu ích để cải thiện trải nghiệm duyệt web bằng cách chặn quảng cáo và tăng cường quyền riêng tư. Tuy nhiên, như mọi công nghệ, việc triển khai nó đòi hỏi sự chuẩn bị và hiểu biết về những vấn đề tiềm ẩn. Từ việc đảm bảo tính sẵn sàng của máy chủ DNS cho toàn mạng, đến việc xử lý các xung đột với lịch sử xem YouTube, cập nhật trình duyệt, ứng dụng Gmail trên iOS, hay các liên kết được tài trợ trong Google Search và trò chơi di động, mỗi vấn đề đều có giải pháp cụ thể.
Qua những chia sẻ kinh nghiệm thực tế này, hy vọng bạn đã có cái nhìn tổng quan và chuẩn bị tốt hơn trước khi bắt đầu hành trình với Pi-hole. Khả năng nhìn thấy rõ ràng các yêu cầu từ thiết bị thông minh cũng là một lợi ích không ngờ, giúp bạn kiểm soát tốt hơn mạng lưới của mình. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về Pi-hole hoặc muốn chia sẻ kinh nghiệm của mình, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới. Hãy cùng nhau xây dựng một môi trường mạng an toàn và hiệu quả hơn!
