Khi trò chơi điện tử bắt đầu đổ bộ lên điện thoại thông minh, khắp các diễn đàn và báo chí công nghệ đều rộ lên những lời tiên tri về sự cáo chung của các hệ máy chơi game cầm tay chuyên dụng. Người ta từng khẳng định rằng những sản phẩm như Nintendo 3DS hay Sony PSP sẽ là những thế hệ cuối cùng. Tại sao phải tốn tiền mua một thiết bị chơi game cầm tay riêng biệt khi bạn đã có sẵn chiếc điện thoại đa năng trong túi?
Nhiều năm trôi qua, dự đoán đó đã hoàn toàn sai lầm. Thực tế chứng minh, các thiết bị chơi game cầm tay không những không biến mất mà còn phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, thách thức sự thống trị tưởng chừng như tuyệt đối của smartphone trong lĩnh vực giải trí di động. Vậy điều gì đã khiến chiếc điện thoại thông minh, với sức mạnh xử lý và đồ họa ngày càng vượt trội, không thể “khai tử” được kỷ nguyên vàng son của gaming handheld?
Lịch Sử Huy Hoàng Của Thiết Bị Chơi Game Cầm Tay
Ý tưởng mang trò chơi điện tử đi khắp mọi nơi, không bị giới hạn bởi TV hay máy tính, đã có từ rất lâu đời. Chiếc Milton Bradley Microvision ra mắt năm 1979 với mức giá 49,99 USD (tương đương hơn 200 USD ngày nay) được ghi nhận là hệ máy cầm tay đầu tiên có khả năng thay đổi băng game. Tuy nhiên, sản phẩm thực sự gây tiếng vang trong thập niên 80 phải kể đến series Game & Watch của Nintendo, với các thiết bị LCD chơi một game duy nhất, nhưng đã đặt nền móng cho D-pad (nút điều hướng) và thiết kế gập vỏ sò sau này xuất hiện trên Nintendo DS.
Người chơi tận hưởng trò Pokemon Yellow trên Game Boy Color, một thiết bị chơi game cầm tay kinh điển.
Mọi thứ bùng nổ thực sự vào năm 1989 với sự ra đời của Game Boy, đặc biệt khi nó được bán kèm với tựa game Tetris siêu gây nghiện. Từ đây, người ta không còn phải chịu cảnh nhàm chán khi ngồi trên máy bay hay chờ đợi tại DMV (Cục Quản lý Phương tiện Cơ giới) nữa; chỉ cần rút Game Boy ra và chơi vài phút.
Trong nhiều thập kỷ, đây là cách duy nhất để trải nghiệm game khi không có console hay máy tính. Nếu bạn muốn chơi game ngoài không gian quen thuộc, bạn cần một thiết bị chơi game cầm tay chuyên dụng.
Hình ảnh minh họa Nintendo Switch 2, mẫu máy chơi game lai tiếp theo được mong đợi của Nintendo với nhiều cải tiến.
Nintendo Switch 2 là mẫu console lai mới nhất của Nintendo, dự kiến mang đến hiệu suất đồ họa và xử lý mạnh mẽ hơn, màn hình cảm ứng LCD lớn hơn 7.9 inch hỗ trợ HDR, cùng nhiều tính năng trực tuyến cải tiến.
Điện Thoại “Cục Gạch” Mang Game Đến Mọi Nhà
Ngay khi màn hình điện thoại có thể hiển thị nhiều hơn hai dòng văn bản, ý tưởng đưa game lên chúng đã nảy ra. Nhiều người vẫn nhớ cảm giác được bố mẹ đưa điện thoại Nokia để chơi Rắn săn mồi khi buồn chán trong lúc xếp hàng. Từ những trò chơi cơ bản đó, chúng ta nhanh chóng có được các tựa game 2D khá ấn tượng như DOOM RPG và phiên bản đi cảnh Splinter Cell trên chiếc điện thoại gập Samsung V200.
Màn hình hiển thị game DOOM RPG trên điện thoại di động cổ điển, một ví dụ về game trên điện thoại "cục gạch".
Thậm chí, trong một thời gian ngắn, đã có những trò chơi 3D. Đáng chú ý là chiếc Nokia N-Gage, với thiết kế giống console, có khe cắm băng game và cho phép người dùng chơi các tựa game 3D như Tomb Raider và Tony Hawk’s Pro Skater. Dù vậy, trải nghiệm trên N-Gage vẫn còn nhiều hạn chế về đồ họa và hiệu suất.
Nokia N-Gage, một sự kết hợp giữa điện thoại Symbian S60 và máy chơi game cầm tay với các khe cắm băng game.
Smartphone Nâng Tầm Trải Nghiệm Chơi Game Nhưng Chưa Đủ
Sau đó, với sự ra đời của điện thoại thông minh sở hữu GPU và CPU mạnh mẽ, chúng ta bắt đầu thấy những trò chơi có đồ họa và quy mô tương tự console. Nhiều người vẫn còn nhớ cảm giác kinh ngạc khi chơi Grand Theft Auto: Vice City trên chiếc LG G3 và nhận ra rằng họ đang chơi một tựa game mà không lâu trước đó yêu cầu một hệ máy PlayStation chuyên dụng.
Sự phát triển này tiếp tục được cải thiện, và ngày nay, cả điện thoại lẫn máy tính bảng đều có khả năng chạy các trò chơi ngang ngửa với console thế hệ hiện tại, hoặc ít nhất là đạt trình độ kỹ thuật của console thế hệ trước.
Hơn nữa, giờ đây đã có sự hỗ trợ gần như phổ quát cho các tay cầm chơi game, cùng với nhiều lựa chọn tay cầm kẹp vào điện thoại, biến chúng thành một thiết bị cầm tay thực thụ. Điều này rất quan trọng vì điều khiển cảm ứng vẫn là một điểm yếu lớn đối với hầu hết các thể loại game. Nghe có vẻ như đây là công thức hoàn hảo để loại bỏ nhu cầu về máy chơi game cầm tay chuyên dụng, phải không?
Người chơi sử dụng Backbone One – PlayStation Edition để chơi game trên điện thoại Android, mô phỏng trải nghiệm console.
Backbone One PlayStation Edition cho Android hiển thị ứng dụng Backbone, giao diện điều khiển game trên di động.
Ai Cũng Nghĩ Game Cầm Tay Đã Hết Thời, Trừ Nintendo
PlayStation Vita là nỗ lực cuối cùng (cho đến nay) của Sony trong thị trường console cầm tay sau thành công vang dội của PSP. PSP thực sự là một thiết bị tuyệt vời khi ra mắt, mang đến cả một hệ thống giải trí gia đình Sony thu nhỏ trong túi: phim ảnh, âm nhạc và trò chơi mọi lúc mọi nơi.
Vita cũng là một console xuất sắc, nhưng không thành công như PSP vì nhiều lý do liên quan đến những quyết định sai lầm của Sony. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của điện thoại thông minh có lẽ cũng góp phần vào suy nghĩ đó, ít nhất là đối với Sony.
Ngược lại, Nintendo không chỉ kiên trì với các sản phẩm cầm tay mà còn khai tử các console tại gia của mình để tập trung vào hệ máy lai Switch. Nhìn lại, đây có vẻ là một quyết định hiển nhiên, nhưng dễ dàng quên đi sự hoài nghi của công chúng vào thời điểm đó. Nintendo đã đặt cược đúng, vì Switch đang trên đà trở thành console bán chạy nhất mọi thời đại, chỉ đứng sau kỷ lục không thể chạm tới của PlayStation 2.
Hình ảnh so sánh kích thước giữa các phiên bản Nintendo Switch 2, cho thấy sự khác biệt về thiết kế và màn hình.
Ngành Công Nghiệp Game Di Động Tự “Đào Hố Chôn” Mình?
Thực tế, game di động hoàn toàn có thể đã chôn vùi game cầm tay vĩnh viễn. Dĩ nhiên, các thiết bị chơi game cầm tay chuyên dụng có những lợi thế cố hữu. Ví dụ, không ai bận tâm nếu máy cầm tay hết pin, nhưng ai cũng lo lắng nếu điện thoại của mình cạn pin, bởi giao tiếp là một chức năng quan trọng. Tương tự, với console cầm tay, bạn không phải lo lắng rằng các game đã mua sẽ đột nhiên ngừng hoạt động khi phiên bản hệ điều hành mới ra mắt.
Điều này thường xuyên xảy ra khi các nhà phát triển không cập nhật ứng dụng của họ cho các phiên bản iOS hoặc Android mới hơn. Đã có một cuộc “thanh trừng” lớn các trò chơi khi iOS loại bỏ ứng dụng 32-bit. Nhiều game thủ vẫn còn một bộ sưu tập lớn các tựa game tuyệt vời đã trả tiền, nhưng không bao giờ có thể chơi lại trên thiết bị iOS của mình vì lý do này.
Những vấn đề này có thể được khắc phục. Tuy nhiên, chúng không đủ để xóa bỏ lợi thế khổng lồ mà điện thoại di động có được trong lĩnh vực game. Cụ thể, số lượng thiết bị được cài đặt của smartphone áp đảo bất kỳ console cầm tay nào, bởi mọi người đều cần điện thoại, dù có muốn chơi game hay không. Vì smartphone hiện đại là máy tính đa năng, game chỉ là một trong số nhiều chức năng mà chúng có thể thực hiện.
Điều thực sự ngăn cản game di động “khai tử” game cầm tay phần lớn là do các vấn đề trong ngành và thất bại trong marketing. Hãy xem xét rằng ai đó sẵn lòng trả 70 USD cho một trò chơi trên console, nhưng nếu bạn đưa cùng trò chơi đó lên App Store, gần như không ai muốn mua với mức giá đó. Có một vấn đề về nhận thức của người tiêu dùng rằng ứng dụng điện thoại nên rẻ, ngay cả khi đó là một tựa game AAA không khác nhiều so với phiên bản console.
Thay vì tập trung vào việc nuôi dưỡng một nhóm nhỏ những người sẵn lòng trả tiền cho các tựa game cao cấp trên phần cứng di động, hầu hết các nhà phát triển đã chọn các mô hình thu về một số tiền nhỏ từ nhiều người thay vì ngược lại. Vì vậy, giờ đây chúng ta có một dòng game free-to-play “khát máu” hoặc các trò chơi giá rẻ được nhồi nhét microtransactions, thay vì các trò chơi theo mô hình cao cấp truyền thống. Vẫn có những trò chơi cao cấp truyền thống trên phần cứng di động, nhưng chúng rất ít ỏi.
Điều này có nghĩa là các thiết bị chơi game cầm tay hiện đại đã tạo ra một chỗ đứng riêng mà dường như các thiết bị di động đơn thuần không thể lấp đầy, và do đó, chúng có thể tồn tại song song.
Màn hình giao dịch microtransaction trong game Kingshot trên điện thoại CMF Phone 2 Pro, minh họa mô hình kinh doanh game di động.
Thời Đại Vàng Của Thiết Bị Chơi Game Cầm Tay Chuyên Dụng
Với Nintendo đã đi tiên phong bằng Switch, có vẻ như chúng ta đang sống trong kỷ nguyên vàng của game cầm tay. Valve đã tham gia thị trường với Steam Deck vô cùng thành công. Các bản sao Steam Deck từ các công ty như Lenovo và ASUS cũng đang hoạt động tốt. Switch 2 đã ra mắt, và dường như cả Sony và Xbox cũng đang một lần nữa quan tâm đến các thiết bị chơi game cầm tay chuyên dụng. Đó là chưa kể đến thị trường handheld giả lập đang phát triển mạnh mẽ.
Game Red Dead Redemption 1 trên Switch OLED và Red Dead Redemption 2 trên Legion Go, minh chứng cho sự phát triển của handheld gaming.
Logo Steam Deck OLED của Valve, đại diện cho một trong những thiết bị chơi game cầm tay PC mạnh mẽ nhất hiện nay.
Là một người yêu thích sự linh hoạt và tiện lợi của game cầm tay hơn là console hay PC, không gì có thể khiến tôi vui hơn khi thấy nhiều thời gian và tiền bạc được đổ vào các hệ thống cầm tay. Tôi tin rằng ngách thị trường thiết bị chơi game cầm tay chuyên dụng vẫn sẽ an toàn trước điện thoại thông minh và máy tính bảng trong tương lai gần.
Kết luận, smartphone không thể “khai tử” game cầm tay chuyên dụng bởi những lợi thế cố hữu về trải nghiệm chơi game ổn định, không gián đoạn, và đặc biệt là cách tiếp cận thị trường khác biệt. Trong khi game di động sa lầy vào mô hình microtransactions và quảng cáo, các máy chơi game cầm tay vẫn giữ vững giá trị bằng cách cung cấp trải nghiệm cao cấp, chuyên biệt và đáng tin cậy. Đây chính là lý do khiến chúng không chỉ tồn tại mà còn bùng nổ, mở ra một kỷ nguyên mới cho những ai đam mê giải trí di động chất lượng.
Bạn nghĩ sao về tương lai của game cầm tay và game di động? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn bên dưới hoặc khám phá thêm các bài viết phân tích chuyên sâu về công nghệ gaming trên Thời Báo Công Nghệ nhé!
