Steam Deck vẫn được đánh giá là một trong những PC chơi game cầm tay tốt nhất thị trường, ngay cả khi bước sang năm thứ tư hoạt động. Mặc dù thiết bị này có khả năng chạy hầu hết các tựa game hiện đại, ngày càng có nhiều trò chơi mà chiếc máy cầm tay của Valve không thể đạt được tốc độ khung hình chấp nhận được, khiến trải nghiệm chơi game trở nên khó khăn. Là một chuyên gia SEO và biên tập viên chủ chốt của thoibaocongnghe.net, tôi sẽ phân tích sâu các tựa game này, giúp độc giả Việt Nam hiểu rõ hơn về giới hạn hiệu năng của Steam Deck và những thách thức mà nó đang phải đối mặt với các game AAA mới.
Trước khi đi sâu vào danh sách các tựa game, cần làm rõ về “hiệu suất có thể chơi được” theo tiêu chuẩn của tôi. Có thể bạn sẽ thấy tiêu chuẩn này khá cao, và điều đó hoàn toàn bình thường. Nếu bạn có thể tận hưởng trò chơi ở tốc độ 20 khung hình/giây (FPS), thì đó là điều tuyệt vời. Nhưng đối với tôi, mức đó là không thể chấp nhận được. Tôi coi một trò chơi là có thể chơi được nếu nó mang lại trải nghiệm 30 FPS tương đối ổn định, chỉ thỉnh thoảng giảm xuống mức cận 30 FPS và không có hiện tượng giật hình (stuttering) nghiêm trọng. Một chút giật hình là chấp nhận được, nhưng nếu game giật liên tục hoặc hiện tượng frame pacing tệ đến mức tôi phải dùng từ “đứng hình” thay vì “giật hình”, thì tôi không thể gọi đó là có thể chơi được.
Giao diện thư viện game Steam trên thiết bị Steam Deck, minh họa khả năng truy cập game của nền tảng PC cầm tay này.
Tương tự, nếu một trò chơi chỉ có thể đạt được 30 FPS bằng cách sử dụng công nghệ tạo khung hình (frame generation), tôi cũng không coi đó là có thể chơi được. Tạo khung hình là một cách tuyệt vời để có trải nghiệm chơi game mượt mà khi tốc độ khung hình cơ bản của bạn là 60 FPS hoặc cao hơn. Nhưng nếu bạn chỉ nhận được 20 FPS mà không có FG, việc bật nó sẽ làm độ trễ đầu vào (input latency) tăng lên đáng kể, khiến trải nghiệm tổng thể trở nên lỏng lẻo và kém phản hồi, gây khó chịu khi chơi. Một số trò chơi như Elden Ring hay Metaphor: Refantazio có thể chơi được với FG (thông qua Lossless Scaling) ngay cả khi FPS cơ bản chỉ khoảng 30. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, việc kết hợp FG với tốc độ khung hình thấp thường mang lại trải nghiệm không mấy dễ chịu.
1. Warhammer 40,000: Space Marine 2
Tôi đã từng kiểm tra Space Marine 2 khi game mới ra mắt và nhận thấy nó không thể chơi được trên Steam Deck. Game chạy ổn trong những khoảnh khắc yên tĩnh. Nhưng ngay khi một lượng lớn kẻ thù xuất hiện trên màn hình, tốc độ khung hình sẽ giảm xuống mức thấp 20 FPS, và một màn giật lag kinh hoàng sẽ bắt đầu.
Nhiều tháng sau, Warhammer 40,000: Space Marine 2 đã nhận được nhiều bản vá cải thiện hiệu suất, nhưng theo ý kiến của tôi, trò chơi vẫn không thể chơi được trên Steam Deck. Có rất ít điều có thể làm để giảm gánh nặng cho bộ xử lý CPU Zen 2 yếu ớt của Deck. Dù hiệu suất có được cải thiện đến đâu, cuối cùng, bộ xử lý bốn nhân yếu ớt này đơn giản là không thể xử lý những đàn Tyranid khổng lồ mà không bị “nghẽn”.
Ảnh chụp màn hình game Warhammer 40,000: Space Marine 2 đang chạy trên Steam Deck, cho thấy hiệu suất của tựa game AAA này.
2. Baldur’s Gate 3
Baldur’s Gate 3 là một trong những ví dụ điển hình nhất về những vấn đề tồn tại trong chương trình Steam Deck Verified của Valve. Đúng vậy, bạn có thể nói rằng trò chơi có thể chơi được, dù khá chật vật, trong hai màn đầu tiên. Nhưng một khi bạn bước vào thành phố Baldur’s Gate, hiệu suất sẽ tụt dốc không phanh.
Bạn có thể mong đợi tốc độ khung hình sẽ giảm xuống mức thấp 20 và cao 10 FPS, kèm theo các trường hợp giật lag nghiêm trọng thường xuyên và có thể biến thành các lần đứng hình kéo dài vài giây. Nguyên nhân chính lại là do CPU thiếu sức mạnh, không thể xử lý môi trường đô thị đông đúc NPC. Màn III có thể khiến cả những CPU chơi game hiện đại phải “quỳ gối”, huống chi là CPU của Steam Deck, vốn đã bị coi là không tối ưu ngay từ khi console này mới ra mắt.
Mặc dù trò chơi có hệ thống chiến đấu theo lượt, nơi ngay cả tốc độ khung hình khoảng 20 FPS vẫn có thể chấp nhận được để vượt qua các trận chiến, nhưng việc có những lần đứng hình kéo dài vài giây và tốc độ khung hình không thể vượt quá mức giữa 20 FPS ở Màn III khiến Baldur’s Gate 3 trở nên không thể chơi được đối với tôi trên Steam Deck.
3. Dragon’s Dogma II
Lại một tựa game nữa đòi hỏi CPU cao, chạy chậm như rùa bò trên Steam Deck. Có những khu vực trong bản đồ thế giới mở rộng lớn của Dragon’s Dogma II mà Steam Deck có thể đạt hiệu suất chơi được. Nhưng ngay khi bạn đến gần một khu định cư lớn hơn hoặc tham gia một trận chiến, trò chơi sẽ kết thúc đối với chiếc máy cầm tay của Valve.
Có một bản mod không chính thức cho phép tạo khung hình trong Dragon’s Dogma II, và bạn có thể thử sử dụng Lossless Scaling để biến 20 FPS thành khoảng 40 FPS, nhưng độ trễ đáng kể là quá cao đối với sở thích của tôi. Tạo khung hình khiến trò chơi cảm thấy quá “lỏng lẻo”, ngay cả trong những pha khám phá cơ bản. Giao tranh bị hủy hoại bởi độ trễ đầu vào quá mức.
Tệ hơn nữa, tốc độ khung hình thậm chí không thể đạt mức cao 10 FPS ở nhiều khu vực. Hơn nữa, đồ họa của trò chơi trông như thể ai đó đã bôi một lớp Vaseline dày cả inch lên màn hình rồi chạy qua bộ lọc nghệ thuật pixel.
4. Gotham Knights
Gotham Knights là một tựa game AAA khác bị giới hạn nghiêm trọng bởi CPU, dẫn đến hiệu suất không thể chơi được trên Steam Deck. Tệ hơn nữa, Gotham Knights hoàn toàn không được tối ưu hóa. Kết quả cuối cùng là một trò chơi trông giống như thứ gì đó từ năm 2012, được kết xuất ở độ phân giải của PlayStation 2, chạy tốt hơn một chút so với Monster Hunter trên Nintendo DS.
Đúng vậy, trò chơi có thể tạm chấp nhận được trong các trận chiến, nhưng hiện tượng giật lag quá nghiêm trọng khi di chuyển qua Gotham khiến tôi không thể coi trò chơi này là có thể chơi được trên Steam Deck.
5. S.T.A.L.K.E.R. 2: Heart of Chornobyl
S.T.A.L.K.E.R. 2 là một trò chơi khác mà tôi đã thử nghiệm trên Steam Deck và ASUS ROG Ally, và ở đây có hai lý do tại sao trò chơi này hoàn toàn không thể chơi được trên Deck. Lý do đầu tiên là tải CPU nặng nề, làm cạn kiệt CPU yếu ớt của Deck ngay khi bạn bước vào khu vực có nhiều hơn một vài NPC.
Ảnh chụp màn hình S.T.A.L.K.E.R. 2: Heart of Chornobyl trên Steam Deck, minh họa thách thức về hiệu năng đối với thiết bị này.
Lý do thứ hai là S.T.A.L.K.E.R. 2 cần một lượng lớn RAM, và khoảng ~12GB bộ nhớ của Steam Deck, sau khi tính đến khoảng 4GB mà thiết bị dành cho iGPU của nó, là không đủ để trò chơi chạy ở tốc độ khung hình chấp nhận được.
Trò chơi đã nhận được một số bản vá cải thiện hiệu suất, và có nhiều bản mod dành cho Steam Deck giúp cải thiện hiệu suất hơn nữa. Nhưng ngay cả với các bản mod đó, S.T.A.L.K.E.R. 2 đơn giản là không thể chơi được trên Steam Deck theo tiêu chuẩn của tôi.
6. Star Wars Outlaws
Tính năng Ray Tracing bắt buộc trong Star Wars Outlaws đã giết chết tốc độ khung hình trên Steam Deck. Trò chơi này quá đòi hỏi, nó hoàn toàn làm nghẽn cả CPU và GPU, và cần hơn 16GB tổng bộ nhớ để chạy ở tốc độ khung hình có thể chơi được.
Thực tế, Star Wars Outlaws thậm chí còn không khởi động được trên Deck khi mới ra mắt. Mặc dù vấn đề đó đã được giải quyết, nhưng trò chơi chạy như một video stop-motion trên console của Valve khi khám phá các hành tinh, và điều đó sẽ không thay đổi do tính năng ray tracing bắt buộc đã nói ở trên. Các phần duy nhất của trò chơi mà tôi coi là có thể chơi được là các phân đoạn diễn ra ngoài không gian.
7. Assetto Corsa EVO (Early Access)
Assetto Corsa EVO là một rào cản quá lớn để Steam Deck vượt qua. Bạn có thể đạt được tốc độ khung hình chơi được trong các buổi khởi động và tập luyện. Tuy nhiên, ngay khi bạn tham gia một cuộc đua với các tay đua AI, Deck của bạn sẽ bị treo và khởi động lại, hoặc bạn sẽ trải nghiệm rất nhiều giật hình làm hỏng hoàn toàn niềm vui khi chơi game.
Mặc dù bạn có thể đạt khoảng 30 FPS trong các cuộc đua với 10 đối thủ AI, trò chơi phản hồi kém và 30 FPS đơn giản là không đủ cho một tựa game đua xe mô phỏng như Assetto Corsa EVO. Tham gia một cuộc đua với 16 hoặc nhiều hơn các tay đua AI và hiệu suất sẽ giảm xuống mức 20 FPS.
Hiện tại, Assetto Corsa EVO vẫn đang trong giai đoạn truy cập sớm. Trò chơi chắc chắn sẽ nhận được các bản cập nhật trong tương lai, nhiều bản trong số đó sẽ cải thiện hiệu suất. Tuy nhiên, tôi nghi ngờ trò chơi sẽ có thể chơi được trên Steam Deck do nó ngốn tài nguyên CPU và thực tế là một số cuộc đua có thể có hơn 30 tay đua AI. Điều đó đơn giản là quá nhiều đối với CPU đã cũ của Deck.
8. MechWarrior 5: Clans
MechWarrior 5: Clans là một tựa game khá đòi hỏi nói chung, chứ chưa nói đến trên Steam Deck. Đây là một tựa game sử dụng Unreal Engine 5 có nghĩa là các yêu cầu cơ bản rất cao mặc dù yêu cầu hệ thống tương đối khiêm tốn được chia sẻ trên trang Steam của nó. Tuy nhiên, việc tối ưu hóa kém dẫn đến trò chơi chạy khá tệ, ngay cả trên các PC chơi game tầm trung.
Bạn có thể đã biết điều này dẫn đến đâu; MechWarrior 5: Clans hầu như không thể đạt 25 FPS trên Steam Deck trong những khoảnh khắc ít đòi hỏi nhất, với trò chơi biến thành một màn trình diễn slide trong các cuộc giao tranh. Thêm vào đó là các lỗi treo máy thường xuyên khi khởi động trò chơi, và bạn có thêm một tựa game hoàn toàn không thể chơi được trên Steam Deck.
9. Path of Exile 2 (Early Access)
Path of Exile 2, một tựa game truy cập sớm khác trong danh sách này và là phần tiếp theo của một trong những game ARPG hay nhất từ trước đến nay, rất khó để đánh giá hiệu suất vì trò chơi chạy khá ổn định trong các khu vực đầu. Đúng vậy, bạn phải bật upscaling và đặt hầu hết các cài đặt ở mức thấp, và đúng vậy, trò chơi trông khá hạt và mờ trên Deck, nhưng bạn có thể chơi được nó.
Một khi bạn tiến xa hơn trong trò chơi và đạt đến các khu vực cuối game với những cảnh lớn chống lại vô số kẻ thù, hiệu suất sẽ giảm xuống mức không thể chơi được. Bạn có thể mong đợi tốc độ khung hình thường xuyên giảm xuống mức thấp 20 FPS, kèm theo giật lag nặng nề và thỉnh thoảng đứng hình. Sự kết hợp này đã hút hết niềm vui khi chơi trò chơi này trên Steam Deck của bạn.
Đối với tôi, điều này là không thể chơi được.
10. Monster Hunter Wilds
Monster Hunter Wilds thậm chí còn chưa ra mắt, nhưng tôi có thể tự tin nói rằng trò chơi sẽ không thể chơi được trên Steam Deck. Chạy bản benchmark miễn phí có sẵn trên trang Steam của trò chơi (sau khi chờ khoảng nửa giờ để shader biên dịch, thở dài…) với cài đặt thấp nhất, FSR đặt thành “Performance” và bật tạo khung hình, FPS của tôi đã giảm xuống mức thấp 20 FPS ở khu vực đồng cỏ, và trò chơi trông khá tệ do upscaling quá mức.
Kết quả benchmark ban đầu của Monster Hunter Wilds khi chạy trên Steam Deck, cho thấy hiệu suất thấp ngay cả với cài đặt tối ưu.
Nếu không có tạo khung hình, tốc độ khung hình trên Steam Deck của tôi đã giảm xuống mức thấp 10 FPS ở khu vực rừng rậm, điều này hoàn toàn không thể chơi được. Mặc dù trò chơi rất có thể sẽ nhận được các bản vá tối ưu hóa hiệu suất (ít nhất là tôi hy vọng như vậy), nhưng có vẻ như nó quá đòi hỏi đối với CPU được tìm thấy bên trong Steam Deck.
Ảnh chụp màn hình quá trình benchmark Monster Hunter Wilds trên Steam Deck, minh họa chất lượng đồ họa và hiệu ứng khi giảm cài đặt.
Kết luận
Qua phân tích 10 tựa game AAA kể trên, rõ ràng Steam Deck đang gặp phải những thách thức đáng kể với các game hiện đại, đặc biệt là những tựa game đòi hỏi tài nguyên CPU cao. Với bộ xử lý Zen 2 đã lỗi thời và giới hạn về RAM, thiết bị này khó lòng đáp ứng được kỳ vọng của game thủ muốn trải nghiệm các siêu phẩm đồ họa với tốc độ khung hình ổn định và mượt mà. Hiện tượng giật lag, tụt FPS nghiêm trọng, và thậm chí là đứng hình thường xuyên đã hủy hoại đáng kể trải nghiệm chơi game trên Steam Deck đối với nhiều tựa game mới.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Steam Deck đã hết thời. Thiết bị này vẫn là một lựa chọn tuyệt vời cho hàng ngàn tựa game khác, đặc biệt là những game không quá nặng về CPU hoặc đã được tối ưu hóa tốt. Đối với những tựa game “quá khó nuốt” này, người dùng có thể cần đặt kỳ vọng thực tế hơn về hiệu suất, chấp nhận chơi ở cài đặt đồ họa thấp nhất hoặc sử dụng các giải pháp bổ sung như cài đặt Windows lên Steam Deck. Việc cài Windows có thể mở ra khả năng chơi một số game vốn gặp vấn đề với hệ điều hành Linux của Steam Deck, điển hình như Call of Duty hay Lost Ark, dù vẫn phải đối mặt với giới hạn phần cứng.
Việc hiểu rõ giới hạn của thiết bị sẽ giúp game thủ đưa ra quyết định mua sắm game và tối ưu hóa trải nghiệm của mình tốt hơn. Hãy chia sẻ quan điểm của bạn và những tựa game khác mà bạn thấy Steam Deck gặp khó khăn trong phần bình luận!
