Chế độ ẩn danh (Incognito mode) thường được nhiều người xem là một lớp bảo vệ quyền riêng tư, giúp che giấu hoạt động trực tuyến của bạn. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng một phần. Để có thể duyệt web an toàn hơn, bạn cần hiểu rõ những hạn chế của chế độ này. Bài viết này của Thời Báo Công Nghệ sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về những gì chế độ ẩn danh có thể và không thể làm, cùng với các lựa chọn thay thế hiệu quả hơn.
I. Chế Độ Ẩn Danh (Duyệt Web Riêng Tư) Khác Gì Với Chế Độ Thông Thường?
Khi bạn duyệt web ở chế độ thông thường, trình duyệt sẽ lưu trữ cookies và dữ liệu cache. Điều này giúp các trang web tải nhanh hơn trong những lần truy cập sau. Trình duyệt cũng lưu lại lịch sử duyệt web của bạn và giữ lại dữ liệu này ngay cả sau khi bạn đóng phiên làm việc. Điều này có thể gây rủi ro về quyền riêng tư, đặc biệt nếu bạn dùng chung thiết bị, vì người khác có thể xem được những gì bạn đã làm trên mạng.
Chế độ ẩn danh hoặc duyệt web riêng tư (private browsing mode) ra đời để giải quyết vấn đề này cho những người dùng quan tâm đến quyền riêng tư. Khi bạn duyệt web ở chế độ riêng tư, trình duyệt sẽ khởi động một phiên đặc biệt, xóa sạch cookies và dữ liệu trang web ngay khi bạn đóng cửa sổ riêng tư. Nó cũng không lưu lịch sử duyệt web hay hoạt động tìm kiếm của bạn.
Một khi bạn đóng chế độ ẩn danh, mọi thứ diễn ra trong phiên đó sẽ biến mất khỏi thiết bị của bạn, như thể phiên đó chưa từng xảy ra. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các trang web, nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) và các máy chủ phân giải DNS có thể vẫn lưu giữ nhật ký hoạt động của bạn.
Giao diện chế độ ẩn danh trên trình duyệt Chrome, hiển thị cửa sổ riêng tư
Chế độ duyệt web riêng tư có nhiều tên gọi khác nhau tùy thuộc vào từng trình duyệt. Trong Chrome, nó là Incognito mode; trong Microsoft Edge, nó là InPrivate mode; và các trình duyệt khác cũng có các biến thể riêng. Các bước để kích hoạt chế độ này có thể hơi khác nhau giữa các trình duyệt, nhưng trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể bật nó bằng cách nhấp vào biểu tượng menu ở góc trên bên phải. Sau khi đã hiểu rõ những gì duyệt web riêng tư có thể làm, điều quan trọng không kém là phải nắm được những hạn chế và những gì nó không thể bảo vệ bạn khỏi.
II. Những Hạn Chế Của Chế Độ Ẩn Danh Mà Bạn Cần Biết
Bạn có nghĩ rằng việc sử dụng chế độ ẩn danh sẽ giúp bạn hoàn toàn riêng tư khi duyệt web? Thực tế không hẳn vậy. Mặc dù nó mang lại một số quyền riêng tư cục bộ trên thiết bị của bạn, nhưng bạn không nên coi đó là một lá chắn bảo mật toàn diện. Vậy tại sao lại như vậy?
Trong khi duyệt web riêng tư giúp ẩn hoạt động của bạn khỏi những người khác sử dụng cùng thiết bị, nó lại không che giấu hoạt động của bạn khỏi Nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) hoặc quản trị viên mạng, chẳng hạn như đội ngũ IT của công ty hoặc trường học. Nó cũng không ẩn địa chỉ IP của bạn, điều này có nghĩa là các trang web và nhà quảng cáo vẫn có thể xây dựng một hồ sơ độc nhất dựa trên thiết bị của bạn.
Nếu bạn truy cập một trang web độc hại hoặc tải xuống phần mềm độc hại, chế độ ẩn danh sẽ không bảo vệ bạn. Và nếu bạn đã cho phép một số tiện ích mở rộng chạy ở chế độ riêng tư, chúng vẫn có thể theo dõi hoạt động của bạn. Các tệp được tải xuống trong một phiên riêng tư vẫn còn trên thiết bị của bạn, và bất kỳ ai sử dụng thiết bị đó đều có thể truy cập chúng.
Cuối cùng, một số dữ liệu, chẳng hạn như các tệp tạm thời, mục tự động điền, nhật ký sự cố hoặc yêu cầu DNS, vẫn có thể được lưu trữ trong suốt phiên làm việc của bạn, để lại những dấu vết nhỏ ngay cả sau khi phiên làm việc kết thúc.
Minh họa các nguy cơ bảo mật khi duyệt web, bao gồm VPN, hacker và cảnh báo
III. Khi Nào Thì Chế Độ Ẩn Danh Thật Sự Hữu Ích?
Chế độ ẩn danh có thể hữu ích trong một số tình huống mà bạn muốn có thêm quyền riêng tư hoặc trải nghiệm duyệt web “sạch” hơn. Chẳng hạn, khi bạn sử dụng máy tính dùng chung hoặc máy tính công cộng—như ở trường học, thư viện, hoặc quán cà phê Internet—nó giúp đảm bảo rằng không có lịch sử duyệt web, thông tin đăng nhập hoặc cookies nào của bạn được lưu trữ cục bộ.
Nếu bạn cần đăng nhập vào hai tài khoản khác nhau trên cùng một trang web, bạn có thể sử dụng cửa sổ trình duyệt thông thường cho một tài khoản và một cửa sổ riêng tư cho tài khoản kia. Nó cũng hữu ích cho các blogger và nhà phát triển cần xem hoặc kiểm tra trang web mà không bị dữ liệu cache hoặc cookies làm ảnh hưởng đến thời gian tải hay cách trang web hiển thị.
Bạn cũng có thể sử dụng chế độ ẩn danh để khắc phục sự cố trang web. Nếu có điều gì đó không tải đúng cách trong trình duyệt thông thường của bạn, việc thử trong chế độ duyệt web riêng tư sẽ giúp xác định xem dữ liệu cache hay tiện ích mở rộng có phải là nguyên nhân gây ra sự cố hay không. Đối với các dịch vụ tạm thời hoặc các tác vụ một lần, như sử dụng email dùng một lần, bạn có thể hoàn thành công việc mà không để lại dấu vết.
Một bàn tay điều chỉnh núm vặn để tăng mức độ bảo mật trực tuyến
Bạn cũng có thể sử dụng chế độ ẩn danh khi tìm kiếm giá vé máy bay hoặc khách sạn để tránh khả năng tăng giá tiềm ẩn dựa trên các tìm kiếm trước đó. Mặc dù việc định giá động dựa trên cookies chưa được chứng minh một cách dứt khoát, nhưng cẩn trọng vẫn hơn. Nếu bạn đang mua quà cho người dùng chung thiết bị, chế độ ẩn danh sẽ giúp giữ bí mật cho món quà bất ngờ.
IV. Các Lựa Chọn Thay Thế Tốt Hơn Chế Độ Ẩn Danh
Vì chế độ duyệt web riêng tư chỉ cung cấp quyền riêng tư cục bộ cơ bản, vậy bạn có thể làm gì để bảo vệ danh tính và hoạt động trực tuyến của mình tốt hơn? Một trong những lựa chọn tốt nhất là sử dụng VPN (Mạng riêng ảo). VPN mã hóa lưu lượng truy cập internet của bạn và định tuyến nó qua một máy chủ từ xa ở một địa điểm khác. Nó giúp ẩn địa chỉ IP của bạn, bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi ISP và truy cập nội dung bị giới hạn địa lý.
Bạn cũng có thể sử dụng các trình duyệt ưu tiên quyền riêng tư. Trình duyệt Tor định tuyến lưu lượng truy cập của bạn qua nhiều nút để ẩn danh, chặn trình theo dõi và dấu vân tay kỹ thuật số, đồng thời giúp che giấu danh tính của bạn. Brave tự động chặn quảng cáo và trình theo dõi, trong khi LibreWolf được xây dựng với sự tập trung mạnh mẽ vào quyền riêng tư và bảo mật. Bạn cũng có thể chuyển sang các công cụ tìm kiếm tập trung vào quyền riêng tư như DuckDuckGo.
Nếu tổ chức của bạn đã vô hiệu hóa chế độ duyệt web riêng tư trên thiết bị, bạn có thể sử dụng Chế độ khách (Guest Mode). Chế độ này tạo một phiên người dùng tạm thời và xóa tất cả dữ liệu sau khi phiên làm việc kết thúc.
Cận cảnh bàn phím laptop với hình ảnh một người dùng đang lướt web
Giờ đây bạn đã hiểu rõ những gì chế độ duyệt web riêng tư có thể và không thể làm, khi nào nó hữu ích và những lựa chọn thay thế nào có sẵn, hãy sử dụng đúng công cụ để bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến của bạn.
