Mùa lễ hội là dịp mọi người trao gửi yêu thương, nhưng cũng là thời điểm các chiêu trò lừa đảo trực tuyến bùng phát mạnh mẽ. Một trong số đó là mánh khóe “Secret Sister” (Chị Em Bí Mật) hay “Secret Santa Dog” đang tái xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Dù mang tên gọi dễ thương, đây thực chất là một sơ đồ kim tự tháp (đa cấp) bất hợp pháp, có thể khiến bạn mất tiền và đặc biệt là thông tin cá nhân quý giá. Là một trang tin công nghệ uy tín, Thời Báo Công Nghệ mong muốn cảnh báo độc giả để nâng cao cảnh giác và bảo vệ chính mình.
“Secret Sister” Hoạt Động Như Thế Nào?
Chiêu trò lừa đảo “Secret Sister” thường xuất hiện dưới dạng lời mời tham gia “trao đổi quà Secret Santa” qua email hoặc tin nhắn trên các mạng xã hội như Facebook, Instagram, hay TikTok. Để tham gia, bạn được yêu cầu cung cấp tên, địa chỉ, và các thông tin cá nhân khác, cùng với chi tiết liên hệ của một vài người bạn tiềm năng để thêm vào danh sách chung.
Quy trình tham gia có vẻ rất đơn giản: bạn được hướng dẫn mua một món quà trị giá khoảng 10 USD và gửi cho một người lạ (được gọi là “chị em bí mật” hoặc “secret sis”) nằm ở vị trí đầu tiên trong danh sách. Sau khi hoàn tất việc gửi quà, tên của bạn sẽ được đưa vào danh sách, với lời hứa hẹn rằng bạn sẽ nhận lại được “hàng chục” món quà từ những người khác. Kẻ lừa đảo thường cam kết rằng bạn sẽ nhận được tới 36 món quà chỉ từ việc gửi đi một món quà duy nhất.
Tuy nhiên, thực tế phũ phàng là bạn sẽ không nhận được bất kỳ món quà nào như đã hứa. Kết quả cuối cùng là bạn không chỉ mất số tiền đã bỏ ra mua quà mà còn bị lộ thông tin cá nhân cho những kẻ lừa đảo.
Hộp quà Secret Santa trên bàn tượng trưng cho mánh khóe lừa đảo trao đổi quà trực tuyến.
Mô hình lừa đảo này đã xuất hiện từ năm 2015 trên Facebook và liên tục tái bùng phát trên nhiều nền tảng truyền thông xã hội khác trong những năm gần đây. Kẻ lừa đảo cũng rất sáng tạo với nhiều biến thể khác nhau: bạn có thể được yêu cầu chuyển tiền thay vì gửi quà, dưới danh nghĩa một chương trình “pay it forward” (lan tỏa sự tử tế). Hoặc các biến thể như trao đổi chai rượu vang, bourbon, hay thậm chí là chương trình “Secret Santa Dog” (trao quà cho chó cưng) với số tiền tương tự. Dù dưới bất kỳ tên gọi hay hình thức nào, số tiền và thông tin bạn gửi đi cuối cùng đều rơi vào tay kẻ lừa đảo. Điều quan trọng cần nhớ là bạn sẽ không nhận được gì bởi vì đây là một sơ đồ kim tự tháp bất hợp pháp, sống sót nhờ vào việc thu hút thêm nhiều nạn nhân mới.
Làm Thế Nào Để Tự Bảo Vệ Bản Thân Và Cộng Đồng?
Để tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo trực tuyến như “Secret Sister”, Thời Báo Công Nghệ khuyến nghị các biện pháp phòng vệ sau:
- Báo cáo scam ngay lập tức: Nếu bạn phát hiện bất kỳ bài đăng hoặc lời mời nào có dấu hiệu lừa đảo trên mạng xã hội, hãy báo cáo chúng cho nền tảng đó ngay lập tức. Ví dụ, trên Facebook, việc báo cáo một bài viết lừa đảo sẽ giúp bảo vệ những người dùng khác. Facebook sẽ xem xét và gỡ bỏ nội dung vi phạm, đồng thời phản hồi lại hành động đã thực hiện.
- Không bao giờ cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ trực tuyến: Đây là nguyên tắc vàng. Hãy cực kỳ cẩn trọng với thông tin mà bạn công khai hoặc chia sẻ trên mạng. Kẻ tấn công mạng có thể khai thác rất nhiều thông tin từ một địa chỉ email hay một vài dữ liệu công khai. Các nạn nhân của mánh khóe “Secret Sister” thường vô tình cung cấp tên đầy đủ, địa chỉ, email, số điện thoại, và thậm chí nhiều thông tin nhạy cảm khác. Đừng đánh giá thấp giá trị của dữ liệu bạn chia sẻ, bởi chúng có thể bị sử dụng để nhắm mục tiêu cho các cuộc tấn công lừa đảo trong tương lai, đánh cắp danh tính, các cuộc tấn công spear phishing, hoặc thậm chí là truy cập trái phép vào các tài khoản của bạn.
- Cảnh giác với những lời hứa “quá tốt để tin”: Bất kỳ đề nghị nào hứa hẹn lợi ích lớn với nỗ lực tối thiểu đều tiềm ẩn rủi ro. Một số sơ đồ kim tự tháp còn cố gắng tạo vẻ hợp pháp bằng cách tuyên bố được chính phủ bảo trợ. Hãy nhớ rằng, bất kể chúng tuyên bố điều gì, người chịu thiệt thòi cuối cùng sẽ luôn là bạn.
Thay vì tham gia vào các “trao đổi quà” trực tuyến không rõ nguồn gốc, hãy tận hưởng hoạt động Secret Santa truyền thống cùng bạn bè, gia đình hoặc đồng nghiệp. Luôn cẩn trọng với các chiêu trò lừa đảo mùa lễ hội khác, ngay cả khi chúng có vẻ hợp pháp. Nếu một lời đề nghị nghe có vẻ quá tốt để trở thành sự thật, thì rất có thể đó chính là sự thật.
