Mùa lễ hội cuối năm, từ Giáng Sinh đến Tết Nguyên Đán, là thời điểm mọi người bận rộn mua sắm, tận hưởng các hoạt động giải trí và dành thời gian cho gia đình. Tuy nhiên, đây cũng là “mùa làm ăn” của những kẻ lừa đảo trực tuyến. Hàng ngàn người vô tình trở thành nạn nhân của các chiêu trò tinh vi, mất đi tiền bạc, danh tính và thông tin tài khoản cá nhân. Trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng, các hình thức lừa đảo ngày càng trở nên phức tạp và khó lường hơn. Với vai trò là chuyên gia SEO và biên tập viên chủ chốt của thoibaocongnghe.net, chúng tôi cam kết cung cấp thông tin kịp thời và đáng tin cậy để giúp độc giả Việt Nam bảo vệ bản thân. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các mánh khóe lừa đảo phổ biến nhất trong mùa lễ hội và cung cấp những lời khuyên thiết thực để bạn có thể mua sắm và tận hưởng kỳ nghỉ một cách an toàn nhất, tránh xa mọi hiểm họa lừa đảo trực tuyến.
Lừa Đảo Tin Nhắn Giao Hàng Giả Mạo – Mối Đe Dọa Thường Trực
Các đơn hàng trực tuyến được vận chuyển đến nhà là mục tiêu lớn của những kẻ trộm cắp. Ngoài việc phải đối phó với “đạo chích” lấy cắp gói hàng trước cửa nhà, mối đe dọa lớn hơn nằm ở hàng loạt tin nhắn văn bản lừa đảo về “thử giao hàng”, “xác nhận để giao hàng” hoặc “lô hàng bị trì hoãn”.
Bạn có thể đã quá quen thuộc với những loại tin nhắn này. Chúng không phải là điều mới mẻ, mà thực tế, chúng là một vấn đề ngày càng gia tăng và bùng phát trở lại vào mỗi mùa lễ hội. Những kẻ lừa đảo gửi tin nhắn giả mạo, tuyên bố rằng một gói hàng của bạn bị trì hoãn hoặc bạn cần xác nhận việc giao hàng. Các tin nhắn này gần như luôn có một liên kết yêu cầu bạn nhấp vào, nhưng tuyệt đối không nhấp vào liên kết đó.
Tin nhắn SMS lừa đảo giao hàng giả mạo trên điện thoại di động
Bất kể bạn có đang chờ gói hàng nào hay không, hãy bỏ qua những tin nhắn kiểu này. Chúng thường giả mạo đến từ các nhà bán lẻ lớn như Amazon, Tiki, Shopee hoặc các công ty vận chuyển như FedEx, UPS, Viettel Post hay Bưu điện Việt Nam. Liên kết trong tin nhắn rất có thể là độc hại. Nó sẽ cố gắng cài đặt phần mềm độc hại vào thiết bị của bạn hoặc yêu cầu bạn thanh toán phí giao hàng. Không cần phải nói, nhưng đừng bao giờ chia sẻ thông tin thẻ tín dụng của bạn qua tin nhắn văn bản. Nếu bạn lo lắng về một gói hàng, hãy đăng nhập vào tài khoản của bạn (trên sàn thương mại điện tử hoặc trang web của nhà bán lẻ) và kiểm tra tình trạng vận chuyển thông qua các nguồn chính thức.
Cẩn Trọng Với Các Cuộc Gọi Giả Mạo Từ “Ông Lớn” Công Nghệ
Một phương pháp lừa đảo tương tự là các cuộc gọi điện thoại giả mạo từ những kẻ tự xưng là nhân viên của Amazon, Apple, Walmart, hay các thương hiệu lớn khác. Xin khẳng định, các công ty như Amazon, Apple, Walmart, Best Buy, PayPal hay các trang web uy tín khác sẽ không bao giờ gọi điện ngẫu nhiên cho bạn về các vấn đề tài khoản hay bảo mật.
Người dùng nhận cuộc gọi lừa đảo giả danh Amazon, cảnh báo lừa đảo qua điện thoại
Hình thức lừa đảo này thường sử dụng chiến thuật gieo rắc nỗi sợ hãi, sự không chắc chắn và nghi ngờ (FUD). Kẻ gọi điện sẽ tuyên bố tài khoản của bạn đã bị tấn công, ai đó đã mua một chiếc iPhone bằng tài khoản của bạn, hoặc hồ sơ Amazon của bạn có thể bị xóa. Chúng sẽ “giúp bạn khắc phục sự cố ngay lập tức”, nhưng đừng mắc lừa. Bạn sẽ không bao giờ nhận được một cuộc gọi ngẫu nhiên từ Amazon về gian lận tài khoản, một nhân viên Apple nói rằng iCloud của bạn đã bị hack, hoặc bất cứ điều gì tương tự. Chiêu trò này giống với những cuộc gọi điện thoại lừa đảo giả mạo Microsoft cũ. Nếu bất kỳ “công ty” nào gọi điện cho bạn yêu cầu tiền để khắc phục sự cố hoặc đề cập đến việc thanh toán bằng thẻ quà tặng hoặc tiền điện tử, hãy cúp máy ngay lập lập tức.
Chiêu Lừa “Secret Sister” và Tặng Quà Trên Mạng Xã Hội
Mặc dù việc trao đổi quà Secret Santa vui vẻ với bạn bè, gia đình hoặc đồng nghiệp là hoàn toàn bình thường, nhưng xu hướng này chỉ nên dừng lại ở đó. Bạn cần tuyệt đối tránh xa bất kỳ trào lưu “Secret Sister” hoặc các hình thức trao đổi quà tương tự trực tuyến mà không diễn ra trực tiếp.
Hộp quà Secret Santa trên bàn, minh họa cho chiêu trò lừa đảo tặng quà trực tuyến
Đáng tiếc, chiêu trò “trao đổi quà” này đã xuất hiện trực tuyến hàng năm kể từ khi nó lần đầu tiên tràn ngập Facebook vào năm 2015. Trong vài mùa lễ hội gần đây, nó lại tái xuất hiện trên Facebook, Instagram và TikTok. Tin nhắn kêu gọi mua một món quà trị giá khoảng 200.000 VNĐ (10 USD) và gửi nó cho một người lạ, sau đó bạn sẽ nhận lại được vài món quà. Hoặc một hình thức tương tự.
Bài đăng lừa đảo "Secret Sister" trên Facebook, cảnh báo lừa đảo mạng xã hội
Cái gọi là “quà vui” từ “chị em bí mật” của bạn thực chất là một mô hình kim tự tháp. Bạn sẽ không bao giờ nhận được quà, và bạn có thể mất nhiều hơn chỉ một món đồ trị giá 200.000 VNĐ đã gửi cho người lạ. Thay vào đó, đó sẽ là một món quà “đòi hỏi” không ngừng. Để tham gia, bạn sẽ cung cấp cho người tổ chức mọi loại thông tin cá nhân, bao gồm họ tên đầy đủ, địa chỉ, địa chỉ email, số điện thoại, và đôi khi còn nhiều hơn thế. Sau đó, những kẻ tấn công có thể sử dụng thông tin đó để đánh cắp danh tính, thực hiện các cuộc tấn công lừa đảo (phishing), cố gắng hack vào tài khoản của bạn, đặt lại mật khẩu và nhiều hành vi khác. Đây là những chiêu trò cực kỳ nguy hiểm, vì vậy hãy tránh xa chúng như tránh dịch bệnh. Nếu điều gì đó nghe có vẻ quá tốt để là sự thật, thì có lẽ nó đúng là như vậy.
Tổng Hợp Các Hình Thức Lừa Đảo Phổ Biến Khác Dịp Cuối Năm
Đáng tiếc, mùa lễ hội không ngăn cản những kẻ xấu hoạt động. Giống như chúng ta, đây là thời điểm bận rộn nhất trong năm của chúng. Chúng tôi đã nêu bật một vài chiêu trò lừa đảo phổ biến ở trên, nhưng đó không phải là tất cả.
Theo báo cáo tội phạm trực tuyến năm 2023 của FBI, người tiêu dùng mất hàng trăm triệu đô la mỗi năm trong các dịp lễ. Google chặn hơn 15 tỷ email lừa đảo mỗi ngày vào thời điểm này trong năm, một con số đáng kinh ngạc và đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Vì vậy, đây là một vài chiêu trò lừa đảo khác mà bạn cần lưu ý và tránh:
- Quà tặng giả mạo (Giveaways): Nhiều thương hiệu cung cấp quà tặng trong các dịp lễ, nhưng hãy tránh các chương trình từ các nguồn không xác định hoặc những chương trình yêu cầu thông tin thẻ tín dụng để tham gia.
- Tổ chức từ thiện giả mạo: Các cuộc gọi điện thoại, tin nhắn văn bản và thậm chí cả thư trong mail từ các tổ chức có tên quen thuộc (nhưng giả mạo) sẽ yêu cầu quyên góp từ thiện. Đừng làm điều đó, hãy kiểm tra kỹ tính xác thực của tổ chức.
- Wi-Fi công cộng không an toàn: Wi-Fi tại quán cà phê, sân bay hoặc khách sạn có thể là cứu tinh khi bạn đi du lịch, nhưng hãy cẩn thận. Những kẻ tấn công nhắm mục tiêu vào Wi-Fi công cộng với các cửa sổ bật lên nguy hiểm. Wi-Fi miễn phí không phải lúc nào cũng an toàn, vì vậy đừng truy cập tài khoản ngân hàng hoặc đăng nhập vào các trang web nhạy cảm trên Wi-Fi công cộng.
- Email lừa đảo có mục tiêu: Cảnh giác với các email chứa thông tin cụ thể hoặc nhắm mục tiêu về bạn hoặc nhân khẩu học của bạn. Cho dù đó là email giả mạo từ một công việc trước đây, một kỳ nghỉ gần đây bạn đã đăng trên mạng xã hội hoặc thông báo ngân hàng giả.
- Cửa hàng giả mạo trên mạng xã hội: Những kẻ lừa đảo sẽ tạo ra một trang web giả mạo và sử dụng quảng cáo trên mạng xã hội hiển thị các chương trình giảm giá lớn để lừa khách hàng. Hãy tìm “https” trong URL (chữ S là viết tắt của secure – bảo mật). Tốt hơn nữa, chỉ mua hàng từ các trang web bạn biết và tin cậy.
- Skimming thẻ: Skimming thẻ tại các máy ATM, trạm xăng và thiết bị thanh toán vẫn là một vấn đề lớn. Để bảo vệ tốt hơn, hãy sử dụng thẻ tín dụng thay vì thẻ ghi nợ và đừng lưu thông tin thẻ tín dụng của bạn trên các trang web bán lẻ, vì việc skimming kỹ thuật số cũng có thể xảy ra.
- Gia hạn đăng ký giả mạo: Cảnh giác với các email giả mạo từ các dịch vụ chống vi-rút, nền tảng phát trực tuyến và các dịch vụ đăng ký khác. Những kẻ lừa đảo làm cho các email này trông rất thật, vì vậy hãy thận trọng.
- Lừa đảo tiền điện tử (Crypto scams): Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, chúng ta phải nhắc đến tiền điện tử. Đừng bao giờ chia sẻ cụm mật khẩu ví của bạn với bất kỳ ai, và đừng bao giờ gửi tiền điện tử cho người lạ. Ngay cả khi bạn nhận được một email đe dọa, một nỗ lực tống tiền hoặc những lời hứa hẹn về lợi nhuận khổng lồ, hãy tránh xa tất cả.
Lời Khuyên Vàng Để Phòng Tránh Lừa Đảo Mùa Lễ Hội
Đồng Bitcoin bị mắc câu, biểu tượng cảnh báo lừa đảo tiền mã hóa trong mùa lễ hội
Tóm lại, hãy luôn sử dụng ý thức chung của bạn. Nếu điều gì đó nghe có vẻ quá tốt để là sự thật, thì có lẽ nó là như vậy. Và hãy nhớ rằng, không có gì là miễn phí.
Bạn nên thận trọng với các cuộc gọi, tin nhắn hoặc email không mong muốn hoặc không rõ nguồn gốc. Đừng chia sẻ thông tin cá nhân hoặc ngân hàng của bạn với các trang web mà bạn không biết hoặc không tin cậy. Hãy nghiên cứu kỹ bất kỳ nhà bán lẻ nào bạn không quen thuộc. Đừng bao giờ nhấp vào các liên kết ngẫu nhiên, bất kể chúng đến từ đâu. Hãy cảnh giác với bất cứ điều gì có vẻ đáng ngờ. Quan trọng hơn, hãy sử dụng thẻ tín dụng bất cứ khi nào có thể để tận dụng tất cả các biện pháp bảo vệ bổ sung.
Một ý tưởng khác là lập danh sách và kiểm tra lại hai lần. Kiểm tra các giao dịch mua bằng thẻ ghi nợ/tín dụng và sao kê tài khoản của bạn trong suốt mùa lễ hội để đảm bảo mọi thứ đều chính xác. Nếu các khoản phí có vẻ đáng ngờ, hãy hành động nhanh chóng. Và kiểm tra lại sau các dịp lễ để đảm bảo an toàn.
Cuối cùng, hãy cân nhắc sử dụng một trình quản lý mật khẩu cùng với xác thực hai yếu tố cho việc mua sắm trực tuyến và đăng nhập tài khoản. Nghe có vẻ khắc nghiệt, nhưng nếu bạn không biết người hoặc cửa hàng đó, hãy nghi ngờ về mọi thứ trong mùa lễ hội.
Chúc bạn và gia đình một mùa lễ hội an toàn và vui vẻ! Đừng quên ghé thăm thoibaocongnghe.net thường xuyên để cập nhật những thông tin công nghệ và an ninh mạng mới nhất, giúp bạn luôn đi trước một bước so với các chiêu trò lừa đảo tinh vi.
