Người dùng Android thường xuyên tự tìm kiếm các ứng dụng trên Google Play Store, nhưng ít khi cửa hàng này thực sự giới thiệu một ứng dụng mà họ chưa từng nghe đến. Đây là một điểm yếu lớn trong vai trò quan trọng của một nền tảng phân phối ứng dụng hàng đầu. Khả năng khám phá ứng dụng mới chất lượng, đặc biệt từ các nhà phát triển độc lập, đang bị lu mờ bởi một chiến lược ưu tiên quảng cáo và những tên tuổi lớn, làm giảm đi giá trị thực sự của hệ sinh thái Android. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết cách Google Play Store đang bỏ lỡ cơ hội giúp người dùng Việt Nam và thế giới tiếp cận những trải nghiệm công nghệ độc đáo.
Hầu Hết Đề Xuất Thực Chất Là Quảng Cáo
Khi bạn mở Google Play Store lần đầu, phần lớn các ứng dụng bạn nhìn thấy không phải là những trò chơi được tuyển chọn cẩn thận hay những ứng dụng mà thuật toán của Google nghĩ rằng bạn có thể thích. Thay vào đó, chúng thường là các ứng dụng “được tài trợ” (Sponsored) – nói cách khác, đó là quảng cáo.
Các trò chơi được Google tuyển chọn thường hiển thị với hình ảnh thu nhỏ lớn trên các băng chuyền cuộn từ trái sang phải, cho phép bạn nhìn thấy một hoặc hai ứng dụng cùng lúc. Ngược lại, các trò chơi được tài trợ thường xuất hiện trong một danh sách dọc, giống như kết quả tìm kiếm hoặc danh sách ứng dụng đã cài đặt của bạn. Những quảng cáo này không chỉ xuất hiện ở trên cùng; khi bạn tiếp tục cuộn xuống, những danh sách dọc tiếp theo cũng có khả năng cao là quảng cáo.
Giao diện Google Play Store hiển thị các trò chơi được tài trợ dưới dạng danh sách tìm kiếm thông thường.
Các trò chơi được tài trợ trên Google Play Store xuất hiện trong bố cục dạng lưới, dễ gây nhầm lẫn với nội dung đề xuất.
Quảng cáo game hiển thị dưới dạng băng chuyền trên Google Play Store, xen kẽ với các gợi ý ứng dụng.
Điều đáng chú ý là không phải mọi băng chuyền bạn thấy đều là các trò chơi được Google tuyển chọn. Đôi khi, chúng cũng là quảng cáo. Google Play Store cố tình được thiết lập để người dùng không thể phân biệt ngay lập tức giữa quảng cáo và các đề xuất ứng dụng thực sự mà không cần kiểm tra kỹ lưỡng. Điều này làm suy yếu trải nghiệm khám phá ứng dụng và giảm khả năng người dùng tìm thấy các ứng dụng Android chất lượng cao từ các nhà phát triển nhỏ.
Chỉ Hiển Thị “Mẫu Số Chung Thấp Nhất”
Liệu có phải một số nhà phát triển độc lập nhỏ đang trả tiền cho Google để được hiển thị ở vị trí hàng đầu? Điều đó có thể xảy ra, nhưng chúng không phải là phần lớn của danh sách. Ngay cả các ứng dụng và trò chơi di động từ các nhà phát triển lớn cũng không phải lúc nào cũng được ưu tiên.
Những tựa game thường xuyên xuất hiện trên các bảng xếp hạng thường là các trò chơi được thiết kế để tối ưu hóa lợi nhuận thông qua các cơ chế hút tiền, khuyến khích người chơi liên tục chi tiêu vào tiền tệ ảo và mua hàng trong ứng dụng. Đây là những loại game thường thấy trong các quảng cáo toàn màn hình hoặc quảng cáo trên internet, được thiết kế để thu hút một lượng lớn người dùng nhanh chóng.
Không phải tất cả các game này đều tệ. Nhiều game nhận được đánh giá tốt, nhưng người dùng cần cân nhắc ai là người đánh giá. Nhiều người lớn lên cùng điện thoại thông minh hoặc chưa từng sở hữu một máy chơi game chuyên dụng, và họ thường so sánh những game này với các game tương tự mà họ đã thấy trước đây. Cảm giác như một thị trường của những trò chơi Flash nông cạn, dễ chơi, giờ đây xuất hiện trên điện thoại thay vì trình duyệt web. Tình trạng này không giúp ích gì cho những game thủ muốn tìm kiếm những trò chơi có chiều sâu như trên Steam, nhiều trong số đó cũng có sẵn trên Google Play Store.
Toàn Là Ứng Dụng Bạn Đã Biết
Văn hóa ứng dụng của iPhone thường được đánh giá là sôi động hơn Android. Có nhiều ứng dụng độc quyền trên iPhone mà người dùng Android không thể cài đặt, một phần vì người dùng Apple có xu hướng chi tiền nhiều hơn cho ứng dụng. Vậy còn các ứng dụng độc quyền Android hay các ứng dụng chất lượng cao mà chỉ có trên Android? Người dùng sẽ khó lòng kể tên được, bởi Google không làm nhiều để giúp bạn tìm thấy chúng.
Mở tab “Ứng dụng” trong Google Play Store, bạn sẽ thấy hàng loạt danh sách các thương hiệu lớn mà bạn đã biết. Một danh mục có tên “Ứng dụng nổi bật” với tiêu đề phụ “Được tối ưu hóa cho thiết bị của bạn” thường hiển thị ChatGPT, TikTok, Spotify, Netflix, Temu và Microsoft Outlook. Nếu bạn nhấn vào mũi tên để xem thêm, phải sau khi cuộn qua hàng chục ứng dụng đầu tiên, bạn mới thấy một vài cái tên ít quen thuộc hơn như Clip Studio Paint và Concepts: Sketch, Note, Draw. Tuy nhiên, cả hai ứng dụng này đều không phải là độc quyền của Android.
Màn hình chính của mục "Ứng dụng" trên Google Play Store, hiển thị các thương hiệu phổ biến.
Phần "Ứng dụng nổi bật" trong Google Play Store, với danh sách các ứng dụng quen thuộc được tối ưu cho thiết bị.
Kết quả hiển thị sau khi cuộn xuống danh sách "Ứng dụng nổi bật" trên Google Play Store, cho thấy một vài ứng dụng ít quen thuộc hơn.
Việc Play Store tập trung vào các thương hiệu ứng dụng lớn khiến người dùng bỏ lỡ cơ hội khám phá ứng dụng Android độc đáo và ít được biết đến. Đây là một vấn đề lớn đối với những ai muốn tận dụng tối đa khả năng tùy biến và sự đa dạng của nền tảng Android.
Ai Đang Làm Nổi Bật Cộng Đồng Nhà Phát Triển Android?
Một trong những lý do khiến nhiều người sử dụng điện thoại của họ nhiều hơn bao giờ hết là nhờ các ứng dụng tùy biến sáng tạo như Niagara Launcher – một ứng dụng thay thế màn hình chính loại bỏ lưới ứng dụng truyền thống để ưu tiên danh sách ứng dụng dễ cuộn bằng một tay, đồng thời hiển thị thông tin quan trọng như sự kiện sắp tới và thời tiết một cách dễ dàng.
Đây là loại thiết kế mà nhiều người dùng đã cố gắng tạo ra trong các ứng dụng như Nova Launcher trong nhiều năm, và nó làm cho Niagara Launcher trở nên hoàn hảo cho các điện thoại màn hình lớn. Ứng dụng này đến từ một nhóm nhỏ đang nỗ lực phát triển một ứng dụng Android để kinh doanh. Niagara Launcher chính xác là loại ứng dụng độc quyền Android mà bạn nên cài đặt khi mua một chiếc điện thoại Android, bởi bạn không thể có những ứng dụng như vậy trên iPhone vì Apple không cho phép.
Mặc dù có lợi thế then chốt này, Google lại không làm nổi bật các ứng dụng thay thế màn hình chính. Nhìn chung, Android cũng có rất nhiều ứng dụng tuyệt vời dành cho người dùng chuyên nghiệp (power user), phần lớn trong số đó đến từ các nhà phát triển nhỏ. Người dùng thường phải tự tìm kiếm trên các trang web công nghệ hoặc diễn đàn để tìm thấy chúng, bởi Play Store (không có gì ngạc nhiên) không giúp ích gì.
Tuy nhiên, có một điểm sáng: Google Play Pass. Nếu bạn nhấp vào tab Play Pass, bạn sẽ bước vào một cửa hàng ứng dụng di động “kỳ diệu”, hoàn toàn không có quảng cáo. Mọi ứng dụng trong khu vực này của Play Store đều được mở khóa đầy đủ, vì vậy bạn không phải lo lắng về việc tải xuống một ứng dụng “hút tiền”. Google cũng đã dành nhiều nỗ lực hơn để tuyển chọn phần này của cửa hàng. Mặc dù có nhiều trò chơi hơn là ứng dụng, nhưng Play Pass cho thấy Google Play Store có thể tốt hơn đến mức nào mà không cần thay đổi thiết kế hiện tại.
Google Play Store thực sự cần một sự “tái tư duy”. Về cơ bản, việc duyệt qua vô số lưới hoặc băng chuyền, chỉ dựa vào biểu tượng ứng dụng và điểm đánh giá để tìm phần mềm mới không phải là một cách hiệu quả. Trừ khi đang mua sắm hàng tạp hóa, người dùng không muốn thấy cùng một thương hiệu lặp đi lặp lại mỗi khi họ ghé thăm cửa hàng. Các cửa hàng cần sự tuyển chọn kỹ lưỡng, và hiện tại, không rõ liệu có ai đang thực hiện điều đó tại Google hay không. Hãy cùng thảo luận về vấn đề này và chia sẻ ý kiến của bạn về cách cải thiện trải nghiệm khám phá ứng dụng Android trên Google Play Store trong phần bình luận bên dưới.
