Bạn đang sở hữu một chiếc PC chơi game và có ý định nâng cấp card đồ họa (GPU)? Trước khi quyết định, hãy xem xét liệu việc nâng cấp CPU có mang lại lợi ích lớn hơn cho bạn hay không. Dưới đây là những trường hợp mà việc nâng cấp bộ vi xử lý (CPU) có thể hiệu quả hơn nhiều so với việc mua một card đồ họa mới.
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng tắc nghẽn CPU khi chơi game, việc nâng cấp lên một CPU mới sẽ hợp lý hơn là mua một GPU mới, đặc biệt nếu bạn chủ yếu chơi các tựa game nhiều người chơi. Đối với những game thủ kiêm người dùng chuyên nghiệp, có công việc đòi hỏi hiệu suất CPU cao, thì CPU mới sẽ là một khoản đầu tư tốt hơn card đồ họa. Ngoài ra, một CPU chơi game cao cấp hiện nay có chi phí thấp hơn một GPU tầm trung, biến CPU thành lựa chọn nâng cấp đáng giá hơn vào thời điểm này.
Nâng cấp CPU khi PC bị tắc nghẽn CPU trong game
Nếu bạn nhận thấy các tựa game mình đang chơi không đạt hiệu suất tốt nhất và đang có ý định mua một chiếc card đồ họa mới, hãy kiểm tra các chỉ số hiệu suất trong game trước khi quyết định. Rất có thể, CPU của bạn chứ không phải GPU mới là yếu tố đang kìm hãm hiệu năng hệ thống.
Tắc nghẽn CPU và GPU trong PC Gaming
Tắc nghẽn CPU và GPU trong PC chơi game thường bị hiểu lầm. Một số tựa game đòi hỏi rất nhiều tài nguyên từ CPU, và việc sở hữu một GPU mới sẽ không mang lại hiệu suất tăng đáng kể như bạn mong muốn. Lấy ví dụ, Kingdom Come: Deliverance II là một tựa game không quá nặng về CPU ở các khu vực ít dân cư, nhưng nó có thể đẩy CPU đến giới hạn trong thành phố lớn nhất của game, Kuttenberg.
Hình ảnh dưới đây, được chụp tại một trong những khu vực đông đúc của Kuttenberg, cho thấy game đang chạy trên CPU trước đây của tôi, một chiếc AMD Ryzen 5600X. Như bạn có thể thấy, GPU của tôi (RX 9070 XT) hoạt động kém hiệu quả, chỉ đạt 85% mức sử dụng. Mức lý tưởng cho GPU khi chơi game là ít nhất 95%; nếu thấp hơn, khả năng cao CPU đang là nguyên nhân gây tắc nghẽn. Mặt khác, CPU đang ở mức sử dụng 66%, khá cao và có thể là dấu hiệu của việc tắc nghẽn CPU.
Chỉ số hiệu suất game Kingdom Come Deliverance II trước nâng cấp CPU
Sau khi chuyển sang dùng Ryzen 5700X3D, mức sử dụng GPU của tôi đã tăng vọt lên 99%, điện năng tiêu thụ của nó gần như tăng gấp đôi, và game giờ đây chạy nhanh hơn khoảng 20 khung hình mỗi giây (FPS)! Ngược lại, CPU hiện tại ít được sử dụng hơn, chỉ ở mức 48%, và cũng hoạt động mát hơn nhiều mặc dù tôi vẫn sử dụng cùng một bộ tản nhiệt CPU cho cả hai bộ vi xử lý.
Chỉ số hiệu suất game Kingdom Come Deliverance II sau khi nâng cấp lên CPU Ryzen 5700X3D
Điều tương tự cũng xảy ra với Cyberpunk 2077. Ở một số khu vực của Night City với nhiều NPC, chiếc 5600X cũ của tôi đơn giản là không đủ mạnh. Tôi nhận thấy mức sử dụng GPU của mình dao động quanh mức 90% hoặc thấp hơn. Nhưng khi tôi nâng cấp CPU, tôi đã tăng thêm khoảng 10-12 khung hình trung bình, và mức sử dụng GPU của tôi đã nhảy vọt lên 99%.
Một CPU không thể theo kịp một GPU mạnh hơn sẽ không chỉ giới hạn tốc độ khung hình trung bình của bạn mà còn có thể gây ra hiện tượng giật hình do CPU. Ví dụ, S.T.A.L.K.E.R. 2 là một tựa game cực kỳ đòi hỏi CPU, và chiếc 5600X cũ của tôi không thực sự tốt khi chơi game này, dẫn đến hiện tượng giật hình liên tục liên quan đến CPU do tải tài nguyên mới khi di chuyển trên bản đồ, bên cạnh việc gây tắc nghẽn GPU.
Card đồ họa NVIDIA GeForce RTX trong bộ PC chơi game
Nâng cấp lên 5700X3D không giải quyết hoàn toàn tình trạng giật hình vì game thỉnh thoảng vẫn giật ngay cả với 9800X3D, nhưng chúng trở nên ít rõ rệt hơn, cải thiện đáng kể trải nghiệm tổng thể trong game. Trong Kingdom Come: Deliverance II, hiện tượng giật hình do CPU yếu của tôi không quá rõ rệt và không thực sự làm phiền tôi, nhưng nó vẫn tồn tại. Sau khi có CPU mới, nó đã biến mất hoàn toàn.
Nếu bạn đang sở hữu một CPU yếu không thể theo kịp GPU của mình, bạn sẽ thấy các chỉ số hiệu suất tương tự khi chơi các tựa game đòi hỏi CPU cao. Nếu đúng như vậy, hãy cân nhắc nâng cấp CPU trước tiên.
CPU mới có thể tăng hiệu suất trong các game nhiều người chơi
Một CPU mới có thể là khoản đầu tư tốt hơn một GPU mới, ngay cả khi bạn thích chơi các tựa game nhiều người chơi hơn là các game một người chơi “trừng phạt” CPU.
CPU AMD Ryzen 7 7700 trên socket AM5 và bo mạch chủ ASRock B650M
Giả sử bạn chơi các game nhiều người chơi với cài đặt “cạnh tranh” (hầu hết các cài đặt đồ họa được đặt ở mức thấp). Trong trường hợp này, gánh nặng sẽ nằm ở CPU, đặc biệt là trong các tựa game bị giới hạn bởi CPU bất kể cài đặt đồ họa, chẳng hạn như Counter-Strike 2 hay Valorant.
Điều này áp dụng cho các độ phân giải thấp hơn như 1080p, nhưng nhiều tựa game esports vẫn có thể bị giới hạn bởi CPU ngay cả ở 1440p và 4K. Vì vậy, nếu bạn không hài lòng với hiệu suất trong các tựa game nhiều người chơi yêu thích của mình và đang cân nhắc mua một card đồ họa mới, hãy kiểm tra các chỉ số hiệu suất CPU và GPU trong các game đó. Rất có thể, CPU của bạn chứ không phải GPU, đang kìm hãm bạn.
Tối ưu hiệu năng CPU để sử dụng lâu dài cho PC gaming
Sử dụng PC cho các tác vụ nặng về CPU? Hãy nâng cấp CPU
Nếu bạn sử dụng một PC duy nhất cho cả công việc và chơi game, và công việc của bạn là nguồn thu nhập chính, một CPU mới có thể mang lại lợi ích cho bạn nhiều hơn so với một card đồ họa mới.
Các chip CPU Intel và AMD trên nền mạch điện tử
Ví dụ, nếu công việc của bạn bao gồm thường xuyên biên dịch các dự án lớn, chỉnh sửa video bán chuyên hoặc chuyên nghiệp, mô hình hóa tài chính hoặc khoa học phức tạp, render CPU, và các tác vụ khác mà một card đồ họa mạnh mẽ ít quan trọng hơn một CPU mạnh mẽ, hãy mua một CPU mới ngay bây giờ và nâng cấp GPU sau này bằng số tiền bạn sẽ kiếm được nhờ CPU mới của mình.
Để so sánh mức độ tăng hiệu suất bạn có thể đạt được bằng cách nâng cấp lên một CPU mới trong các ứng dụng chỉnh sửa ảnh và video, hãy kiểm tra trang kết quả benchmark của Puget Systems. Tại đó, bạn có thể chọn ứng dụng mình đang sử dụng, sau đó chọn CPU hiện tại và CPU bạn định nâng cấp.
Một nguồn tuyệt vời khác để so sánh các chỉ số hiệu suất CPU là các bài đánh giá CPU trên TechPowerUp. Trang này kiểm tra CPU trong nhiều tình huống làm việc khác nhau, từ chỉnh sửa video đến mã hóa media đến biên dịch mã và hơn thế nữa. Gamer’s Nexus cũng bao gồm rất nhiều benchmark năng suất trong các bài đánh giá CPU của họ, cũng có sẵn dưới dạng văn bản.
CPU chơi game hiệu năng cao có giá thấp hơn đáng kể so với GPU mạnh mẽ
Thật không may, thị trường GPU hiện tại đang không mấy khả quan. Giá cao – có khả năng còn tăng cao hơn do thuế quan – tình trạng khan hàng khiến nhiều GPU hết hàng chỉ vài phút sau khi được bổ sung, và sự thiếu hụt các GPU chơi game bình dân đều tác động tiêu cực đến thị trường GPU chơi game.
Card đồ họa GeForce RTX 5090 của NVIDIA
Ngược lại, thị trường CPU đang phát triển mạnh mẽ. Ngay cả với thuế quan, CPU vẫn có giá phải chăng hơn card đồ họa. Ví dụ, bạn có thể sở hữu CPU chơi game tốt nhất trên thị trường, Ryzen 9800X3D, với giá khoảng 500 USD. Ryzen 7800X3D, được cho là CPU chơi game tốt thứ hai, có thể thuộc về bạn với giá khoảng 400 USD.
Lựa chọn CPU tốt nhất cho các chuyên gia cần một CPU mạnh mẽ cho công việc và cũng có thể chơi game tốt như 9800X3D, là Ryzen 9950X3D, có giá 699 USD.
Tuyệt vời hơn nữa, các cửa hàng như Newegg và Microcenter bán các combo CPU, bo mạch chủ và bộ nhớ cho phép bạn chuyển sang một nền tảng hiện đại, như AMD AM5, với chi phí thấp hơn so với việc mua một card đồ họa tầm trung.
Ví dụ, tại thời điểm viết bài, bạn có thể mua một combo bao gồm Ryzen 9700X – một CPU tổng thể tuyệt vời, một bo mạch chủ AMD B650 khá tốt, và 32GB bộ nhớ DDR5 rất ổn với giá 400 USD. Combo này có thể cung cấp hiệu suất chơi game cạnh tranh trong nửa thập kỷ tới.
So sánh các dòng CPU Intel và AMD trên thị trường
Tiếp đến là Ryzen 9600X, có thể theo kịp hầu hết mọi card đồ họa hiện đại, bất kể độ phân giải, đang được bán với giá dưới 250 USD. Ngược lại, 400 USD có thể mang lại cho bạn một thứ như Radeon RX 7600 XT hoặc RTX 5060 Ti 8GB, hai card 8GB có giá quá cao và không phù hợp lắm cho các tựa game hiện đại ở độ phân giải trên 1080p.
Với 250 USD trong túi, bạn sẽ chỉ giới hạn ở các GPU bình dân phù hợp cho chơi game 1080p với cài đặt trung bình, chẳng hạn như RX 6600 hoặc RTX 3050, trong đó RTX 3050 là lựa chọn mà tôi không khuyến nghị ngay từ đầu.
Thị trường GPU thực sự không tốt lắm vào thời điểm hiện tại. GPU chơi game hàng đầu, NVIDIA RTX 4090, có giá lên tới 4000 USD, gấp đôi giá MSRP của nó. Các lựa chọn thực tế hơn, như RTX 5070 Ti hoặc RX 9070 XT, có giá ít nhất lần lượt là 900 USD và hơn 800 USD, với nhiều mẫu có giá trên 1.000 USD. Đây là những mức giá cao đáng thất vọng cho những gì lẽ ra phải là GPU tầm trung cao cấp.
Nói cách khác, bạn có thể mua một CPU chơi game hàng đầu với giá 500 USD, trong khi cùng số tiền đó chỉ có thể mang lại cho bạn một GPU tầm trung phù hợp cho chơi game 1440p không ray tracing, như phiên bản 16GB của RTX 5060 Ti.
CPU Intel Core i5 thế hệ 14 mới nhất
Tóm lại, nếu bạn đang muốn nâng cấp CPU hoặc GPU, trừ khi GPU của bạn sắp hỏng hoặc không thể cung cấp trải nghiệm chơi game chấp nhận được, hãy nâng cấp CPU trước tiên. Đôi khi, nâng cấp CPU có thể là một khoản đầu tư tốt hơn một GPU mới, ngay cả khi bạn chỉ sử dụng PC để chơi game. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn là game thủ tập trung vào esports hoặc nếu bạn sử dụng PC cho cả công việc và giải trí, và quy trình làm việc của bạn bao gồm các ứng dụng nặng về CPU. Một CPU mới thường là lựa chọn nâng cấp tốt hơn vì nó sẽ giúp bạn kiếm được nhiều tiền hơn bằng cách giảm thời gian hoàn thành dự án.
Tài liệu tham khảo
- How-To Geek: How to Upgrade a Graphics Card
- How-To Geek: What Is a CPU or GPU Bottleneck in PC Gaming? (and How to Fix It)
- How-To Geek: How to Mod Cyberpunk 2077 Phantom Liberty
- How-To Geek: CPU or GPU Bottleneck? How to Tell (and Which Is Worse)
- How-To Geek: How to Future-Proof Your CPU: Choosing a Processor That Will Last 5+ Years
- How-To Geek: Should You Upgrade Your CPU or Entire System? When a Processor Upgrade Makes Sense
- How-To Geek: These 5 Free Video Editors Are Great for Beginners
- Puget Systems: PugetBench Results Page
- TechPowerUp: CPU Reviews
- Gamer’s Nexus: YouTube Channel
- Gamer’s Nexus: CPU Reviews (Written)
- How-To Geek: Why the RTX 50 Series Is the Most Disappointing NVIDIA GPU Generation Ever
- How-To Geek: DDR4 vs. DDR5 RAM
- How-To Geek: 5 Reasons You Don’t Need a Flagship CPU
- How-To Geek: Midrange CPUs Are All You Need for Gaming
