Bạn muốn chiếc điện thoại của mình bền bỉ theo thời gian, và cách tốt nhất để đạt được điều đó là chăm sóc pin đúng cách, giảm thiểu tối đa quá trình suy giảm hiệu suất của nó. Tuổi thọ pin là một yếu tố then chốt quyết định thời gian sử dụng hiệu quả của một chiếc điện thoại thông minh. Một viên pin được bảo quản tốt không chỉ giúp thiết bị hoạt động mượt mà hơn trong suốt vòng đời của nó mà còn trì hoãn nhu cầu nâng cấp điện thoại mới, giúp bạn tiết kiệm chi phí đáng kể. Đây là những thực hành tốt nhất bạn nên tuân thủ để đảm bảo sức khỏe pin tối ưu cho điện thoại của mình, biến thiết bị trở thành một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong nhiều năm tới.
Để tối ưu hóa sức khỏe pin điện thoại, điều quan trọng là phải nắm được những nguyên tắc cơ bản về cách hoạt động của pin lithium-ion. Mỗi giây bạn sử dụng điện thoại, các phản ứng hóa học nhỏ li ti diễn ra bên trong viên pin để giải phóng năng lượng đã lưu trữ. Pin lithium-ion có hai cực: một cực dương (cathode) và một cực âm (anode). Khi điện thoại đang được sử dụng (tức là đang xả pin), các ion lithium di chuyển từ phía cực âm sang phía cực dương thông qua một chất giống như gel gọi là chất điện phân, trong khi các electron chảy qua mạch bên ngoài theo cùng một hướng, cung cấp năng lượng cho thiết bị của bạn.
Khi pin đã được xả hết, tất cả năng lượng có thể sử dụng đã cạn kiệt và điện thoại của bạn sẽ tắt. Cắm sạc điện thoại sẽ đảo ngược quá trình này—điện năng đẩy các ion lithium và electron trở về vị trí ban đầu, sạc lại pin. Đương nhiên, hóa học thực tế phức tạp hơn nhiều, nhưng đây là ý tưởng cốt lõi. Điều quan trọng là: pin không thích duy trì trạng thái sạc đầy hoặc cạn kiệt trong thời gian dài. Những trạng thái cực đoan này gây thêm căng thẳng cho cấu trúc hóa học bên trong, điều có thể đẩy nhanh quá trình suy giảm hiệu suất lâu dài của pin.
Hạn chế sạc pin đến 80%
Trong một thế giới lý tưởng, bạn sẽ giữ mức pin của mình dao động quanh mức 50% suốt cả ngày, nhưng điều đó không thực tế. Vì vậy, các chuyên gia công nghệ khuyến nghị giữ pin trong khoảng từ 20-80% bất cứ khi nào có thể. Điều này không có nghĩa là bạn không bao giờ nên sạc đầy điện thoại ngay cả khi bạn biết mình sẽ cần thêm 20% dung lượng đó. Quá trình suy giảm pin tăng tốc khi bạn biến việc để điện thoại cạn kiệt hoặc sạc đầy trong thời gian dài thành một thói quen.
Người dùng đang thao tác trên điện thoại Google Pixel 8a để cài đặt giới hạn sạc pin 80 phần trăm.
Ngay cả việc sạc qua đêm ngày nay cũng an toàn hơn, vì các điện thoại thông minh hiện đại có thể học thói quen sạc của bạn để ngừng sạc ở mức 80% trong khi bạn ngủ và chỉ tiếp tục sạc vài phút trước khi bạn thức dậy. Nhờ đó, bạn bắt đầu ngày mới với 100% pin, nhưng điện thoại của bạn không phải nằm ở mức 100% suốt đêm. Đây là một tính năng khá thông minh. Tuy nhiên, bạn nên thận trọng nếu điện thoại của mình không có tính năng này. Nếu bạn muốn tối đa hóa sức khỏe pin, bạn có thể tự giới hạn sạc ở mức 80%. Đây là một sự đánh đổi: bạn sẽ cần sạc điện thoại thường xuyên hơn, điều này hơi bất tiện, nhưng bạn sẽ có sự yên tâm rằng mình đang làm điều đúng đắn cho pin của mình. Các công ty khác nhau dán nhãn tính năng này khác nhau trong giao diện người dùng của họ, nhưng bạn có thể dễ dàng tìm thấy nó trong menu cài đặt pin.
Hiểu đúng về chu kỳ sạc pin
Hãy cùng phá bỏ một lầm tưởng về pin một cách nhanh chóng: việc bạn sạc điện thoại bao nhiêu lần trong một ngày không quan trọng. Việc sạc đầy pin trong thời gian ngắn trong khi làm việc nhà, làm việc hoặc di chuyển là hoàn toàn bình thường. Điều thực sự quan trọng là tổng số chu kỳ sạc mà điện thoại của bạn trải qua.
Một chu kỳ sạc không chỉ là “một lần cắm sạc”. Nó được định nghĩa là việc sử dụng tương đương 100% dung lượng pin của bạn, cho dù điều đó xảy ra trong một lần hoặc được chia nhỏ theo thời gian. Ví dụ, bạn sạc điện thoại từ 0% lên 50%, sử dụng một chút, sau đó sạc từ 40% lên 90%. Bạn đã cắm sạc hai lần, nhưng bạn chỉ sử dụng tổng cộng 100% dung lượng, vì vậy đó là một chu kỳ sạc đầy.
Nếu pin điện thoại của bạn có thể giữ lại 80% dung lượng ban đầu sau 800 chu kỳ sạc, điều đó thường được các nhà sản xuất coi là bình thường. Apple tuyên bố pin của các mẫu iPhone 15 (và có thể các mẫu sau này) được “thiết kế để giữ lại 80% dung lượng ban đầu sau 1000 chu kỳ sạc đầy trong điều kiện lý tưởng”. Xiaomi đưa ra những tuyên bố táo bạo hơn nhiều và cho biết 14T Pro của họ có thể giữ lại 80% dung lượng sau tới 1600 chu kỳ sạc. Vì vậy, đừng lo lắng về các phiên sạc ngắn. Trên thực tế, sạc một phần thường xuyên sẽ tốt hơn là để pin cạn kiệt về 0 và sạc đầy lại. Việc này giúp giảm bớt căng thẳng lên cấu trúc hóa học của pin và giúp kéo dài tuổi thọ của nó.
Tránh tiếp xúc với nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp
Một trong những cách dễ nhất để bảo vệ pin của bạn là tránh để nó tiếp xúc với nhiệt độ khắc nghiệt. Bạn có thể đã biết rằng nhiệt độ cao không tốt cho pin vì nó làm rối loạn cấu trúc hóa học bên trong; điều đó hoàn toàn đúng, nhưng nhiệt độ quá lạnh cũng không hề tốt cho chúng. Một số người cho rằng vì nhiệt độ cao có hại, nhiệt độ lạnh phải tốt hơn. Điều đó không đúng.
Hình ảnh mô tả điện thoại thông minh đang quá nhiệt với biểu tượng nhiệt kế trên màn hình, cho thấy nguy cơ ảnh hưởng pin.
Ngay cả khi điện thoại của bạn quá nóng, bạn cũng không bao giờ nên ném nó vào tủ lạnh. Sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng có thể làm hỏng vĩnh viễn các bộ phận bên trong nhiều hơn so với việc quá nhiệt, và môi trường ẩm ướt bên trong tủ lạnh có thể dẫn đến ngưng tụ hơi nước, gây ra hư hỏng do nước, điều thường không được bảo hành. Cách làm mát điện thoại đúng đắn và an toàn nhất là ngừng sử dụng nó, đóng tất cả các ứng dụng, hoặc tạm thời tắt nguồn. Theo Apple, phạm vi nhiệt độ lý tưởng cho điện thoại thông minh là từ 16° đến 22° C (62° đến 72° F), và vượt quá 35° C (95° F), có nguy cơ gây hư hỏng vĩnh viễn cho pin. Nếu bạn đang đi du lịch đến một nơi mà bạn biết nhiệt độ khắc nghiệt, hãy cân nhắc sử dụng túi bảo vệ điện thoại cách nhiệt.
Không sử dụng điện thoại khi đang sạc
Sạc nhanh không có hại như bạn nghĩ, đặc biệt nếu bạn sử dụng nó một cách có ý thức, nhưng nó cũng không hoàn toàn không có rủi ro. Điện thoại của bạn sạc càng nhanh, dòng điện chảy qua nó càng nhiều, và điều đó tạo ra một lượng nhiệt đáng kể. Nhưng có một điểm tinh tế ở đây: nhiệt này không bắt đầu xuất hiện ngay khi bạn cắm sạc điện thoại. Tại sao? Bởi vì nhiệt về cơ bản là năng lượng không được hấp thụ và pin lithium-ion chấp nhận sạc dễ dàng hơn khi chúng đang cạn pin. Khi pin đầy lên—đặc biệt là vượt quá 70–80%—điện trở nội tăng lên, và việc ép thêm năng lượng vào trở nên khó khăn hơn, đó là lúc nhiệt bắt đầu tăng vọt.
Hãy nghĩ về pin của bạn như một miếng bọt biển khô. Ban đầu, nó hút nước khá dễ dàng. Nhưng càng ướt, việc hấp thụ thêm càng khó khăn, cho đến khi cuối cùng, bạn chỉ đổ nước ra khắp nơi và gây ra lộn xộn. Với pin, “lộn xộn” đó chính là nhiệt. Giờ đây, nếu bạn bắt đầu sử dụng điện thoại khi đang sạc, bạn đang làm tăng thêm vấn đề. Điện thoại của bạn lấy năng lượng từ pin để cấp nguồn cho các bộ phận của nó, trong khi bộ sạc đang cố gắng đẩy năng lượng vào đó. Cuộc giằng co này tạo ra nhiều nhiệt hơn và dẫn đến sạc chậm hơn, hao mòn cao hơn và căng thẳng pin lâu dài. Vì vậy, nếu bạn muốn kéo dài tuổi thọ pin, hãy cố gắng tránh sử dụng điện thoại khi đang sạc, đặc biệt là khi pin đã vượt qua mốc 70%.
Hạn chế sử dụng sạc không dây
Tôi hiểu — sạc không dây cực kỳ tiện lợi, và đối với một số người, đó là một tính năng không thể thiếu. Nhưng nếu bạn thực sự nghiêm túc trong việc bảo quản sức khỏe pin về lâu dài, bạn nên ưu tiên sử dụng bộ sạc có dây tiêu chuẩn. Chúng ta đã từng thảo luận về lý do tại sao sạc không dây lại “không tốt” trong một số khía cạnh, nhưng tóm lại, nó kém hiệu quả và tạo ra nhiều nhiệt hơn ngay cả khi công suất tương đối thấp so với bộ sạc có dây.
Hãy nhớ rằng, nhiệt chỉ là năng lượng không được hấp thụ, và vì sạc không dây hoạt động thông qua cảm ứng điện từ (trái ngược với dẫn điện trực tiếp của sạc có dây), có nhiều năng lượng bị mất mát hơn, đặc biệt nếu các cuộn dây đồng bị lệch. Nếu bạn chỉ sử dụng sạc không dây vào những dịp hiếm hoi, điều đó không phải là vấn đề lớn, nhưng tôi vẫn khuyên bạn nên sử dụng sạc có dây bất cứ khi nào có thể để bảo vệ sức khỏe pin.
Tránh chơi game nặng mà điện thoại không thể xử lý
Nếu bạn đang sử dụng một chiếc điện thoại giá rẻ hoặc đời cũ, nhiều khả năng nó không được chế tạo với mục đích chơi game cao cấp. Chắc chắn, có những ngoại lệ – một số thương hiệu Trung Quốc cung cấp cấu hình mạnh mẽ với mức giá đáng ngạc nhiên – nhưng ngay cả khi đó, tốt nhất bạn nên chơi trong giới hạn của thiết bị của mình. Đừng đẩy cài đặt đồ họa lên tối đa trừ khi điện thoại của bạn có thể xử lý được.
Tôi thường không dựa vào các điểm chuẩn tổng hợp (synthetic benchmarks), vì chúng có thể bị (và đã từng bị) thao túng và thường không phản ánh việc sử dụng trong thế giới thực. Nhưng nếu bạn vẫn muốn kiểm tra chúng, điểm AnTuTu từ 700.000 trở lên là một mức cơ bản khá tốt để chạy hầu hết các trò chơi hiện đại ở cài đặt trung bình mà không bị quá nhiệt nghiêm trọng, ít nhất là trong thời gian ngắn.
Tất nhiên, đó chỉ là một ước tính sơ bộ. Hiệu suất không chỉ phụ thuộc vào chip xử lý; quản lý nhiệt và tối ưu hóa phần mềm cũng quan trọng không kém. Nếu bạn đang có ý định nâng cấp điện thoại, hãy tự mình kiểm tra thiết bị để xem nó có nhanh chóng trở nên nóng khó chịu sau khi chơi game cường độ cao hay không. Nếu có, tốt hơn hết bạn nên chọn các trò chơi nhẹ hơn.
Đừng bỏ qua các bản cập nhật phần mềm
Biểu tượng robot Android và các ứng dụng xung quanh, thể hiện tầm quan trọng của cập nhật hệ điều hành để tối ưu hiệu năng và tuổi thọ pin.
Nếu bạn đã từng có trải nghiệm không tốt với các bản cập nhật Android trong quá khứ, việc bạn muốn tránh chúng là điều dễ hiểu. Nhưng làm như vậy có nghĩa là điện thoại của bạn có thể không nhận được các bản sửa lỗi và tối ưu hóa quan trọng giúp kéo dài tuổi thọ pin. Chẳng hạn, Android 14 đã đóng một lỗ hổng cho phép các ứng dụng chạy nền vô thời hạn, dẫn đến giảm hoạt động nền tới 50%, theo lời Dave Burke, cựu Phó Chủ tịch Kỹ thuật của Google trong một cuộc phỏng vấn. Pin tiêu thụ càng ít, bạn càng ít cần sạc lại, và do đó, bạn sẽ làm cạn kiệt số chu kỳ sạc có giới hạn của mình chậm hơn.
Android 15 cuối cùng đã mang tính năng giới hạn sạc đến các điện thoại Pixel, và Android 16 bổ sung thêm menu sức khỏe pin để bạn có thể theo dõi sự suy giảm của nó, giống như iPhone. Việc cập nhật hệ điều hành không chỉ mang lại các tính năng mới mà còn cải thiện hiệu suất tổng thể, quản lý tài nguyên tốt hơn, và quan trọng nhất là tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, góp phần trực tiếp vào việc bảo vệ pin và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Thay pin chính hãng khi cần thiết
Pin bị chai thường là lý do khiến mọi người nâng cấp điện thoại của họ. Tuy nhiên, giả sử có phụ tùng thay thế cho thiết bị của bạn, việc thay pin nhanh chóng từ nhà sản xuất có thể mang lại sức sống mới cho điện thoại, giúp bạn có thể tiếp tục sử dụng nó thêm vài năm nữa. Apple và Samsung đương nhiên là những lựa chọn tốt nhất trong vấn đề này, vì họ thường có sẵn phụ tùng thay thế cho các điện thoại đã cũ vài năm.
Với sự ra đời của pin silicon-carbon mới, rất có thể các vấn đề về pin của chúng ta sẽ không còn tồn tại trong vài năm tới, khi chúng ta đã thấy những chiếc điện thoại với dung lượng lên đến 8000mAh xuất hiện trên thị trường. Hiện tại, hãy làm mọi cách có thể để kéo dài sức khỏe pin của bạn, để bạn có thể nâng cấp khi thời điểm chín muồi. Bằng cách áp dụng những mẹo trên, bạn không chỉ kéo dài tuổi thọ pin mà còn đảm bảo trải nghiệm sử dụng điện thoại ổn định và hiệu quả hơn trong thời gian dài.
Hy vọng những thông tin chi tiết trên sẽ giúp bạn chăm sóc chiếc điện thoại của mình tốt hơn. Bạn có mẹo nào khác để bảo vệ pin không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
