Linux Mint từ lâu đã được biết đến là một bản phân phối (distro) Linux ổn định, đáng tin cậy và thân thiện với người dùng, đặc biệt là những ai muốn chuyển đổi từ Windows sang Linux một cách mượt mà. Với triết lý tập trung vào trải nghiệm đơn giản, quen thuộc, Linux Mint đã và đang phục vụ rất tốt cho một lượng lớn người dùng. Tuy nhiên, dù đã nhiều lần thử sử dụng và thừa nhận những giá trị khách quan của nó, tôi vẫn không thực sự tìm thấy sự “ăn ý” với hệ điều hành này.
Trong vai trò một chuyên gia công nghệ và người dùng Linux lâu năm, tôi muốn chia sẻ góc nhìn cá nhân về lý do tại sao Linux Mint, dù có nhiều ưu điểm, lại không phải là lựa chọn tối ưu cho mình. Điều này không nhằm phủ nhận những giá trị mà Linux Mint mang lại cho cộng đồng, mà để cung cấp thêm một góc nhìn đa chiều, giúp bạn đọc, đặc biệt là những người đang tìm kiếm bản phân phối Linux phù hợp, có cái nhìn toàn diện hơn. Mỗi bản phân phối Linux đều hướng đến một đối tượng người dùng cụ thể, và có thể, tôi không nằm trong số đó.
Tôi Tìm Kiếm Một Trải Nghiệm, Không Chỉ Là Một Công Cụ
Sử dụng Linux Mint đôi khi mang lại cảm giác như chuyển đến một thành phố mới nhưng lại trang trí căn hộ y hệt như căn cũ của mình. Nói cách khác, tôi không thấy được điểm mới mẻ hay sự đột phá trong trải nghiệm.
Đừng hiểu lầm, về cơ bản, Linux Mint là một hệ điều hành hoạt động tốt. Nó được xây dựng trên nền tảng vững chắc, đáp ứng mọi yêu cầu cơ bản của một hệ điều hành máy tính để bàn, hỗ trợ gần như tất cả các công cụ cần thiết và vận hành trơn tru mà không gặp phải trục trặc lớn. Đó là những phẩm chất thực tế mà bất kỳ ai cũng mong muốn ở một hệ điều hành. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ: Linux Mint đề cao sự thực dụng nhưng lại thiếu đi cá tính và phong cách.
Menu cài đặt và ứng dụng trên Linux Mint Cinnamon, thể hiện giao diện quen thuộc của hệ điều hành này
Khi sử dụng một hệ điều hành, tôi không chỉ tìm kiếm một công cụ hoạt động được – điều đó tôi có thể có được với Windows hoặc macOS. Tôi mong muốn một cái gì đó tươi mới và thú vị, mang lại cảm giác dễ chịu khi tôi dành hàng giờ đồng hồ mỗi ngày trước màn hình. Tôi muốn một hệ điều hành có tính giải trí, có thể thích nghi với các nhu cầu và yêu cầu cụ thể của mình.
Linux Mint làm rất tốt các chức năng cơ bản của một hệ điều hành, nhưng lại không linh hoạt như tôi mong muốn. Nó thiếu đi sự cá tính và sống động mà tôi khao khát từ hệ điều hành của mình. Nó cố gắng tái hiện lại “desktop metaphor” truyền thống gợi nhớ về Windows 7 và XP – và phải thừa nhận là nó làm rất tốt điều đó. Nhưng trớ trêu thay, đó chính là điều tôi muốn bỏ lại phía sau để tìm kiếm một mô hình điện toán máy tính để bàn mới mẻ hơn.
Tùy Biến và Cá Nhân Hóa Còn Hạn Chế
Nếu phải nói cụ thể hơn, điều tôi không hài lòng nhất với Linux Mint chính là các môi trường desktop mà nó cung cấp. Khi tải về Linux Mint, bạn có ba lựa chọn môi trường desktop chính: Cinnamon, MATE và Xfce. Cả ba đều mang một bố cục màn hình tương tự phong cách Windows 7 và XP. Mặc dù Cinnamon có vẻ bóng bẩy và hiện đại hơn một chút so với hai cái tên còn lại, nhưng nhìn chung, chúng vẫn có thiết kế khá lỗi thời, gợi cảm giác thuộc về những thập kỷ trước.
Trang tải về Linux Mint hiển thị các phiên bản Cinnamon, MATE và Xfce
So với KDE Plasma (một môi trường desktop khác), mặc dù bố cục mặc định của nó cũng mang hơi hướng Windows 7, nhưng KDE Plasma lại trông tươi mới và hiện đại hơn rất nhiều. Môi trường desktop này còn được trang bị vô số tùy chọn cá nhân hóa. Với hàng trăm (thậm chí nhiều hơn) các chủ đề, widget và script tùy chỉnh, bạn không chỉ có thể thay đổi hoàn toàn giao diện của KDE Plasma mà còn bổ sung hàng tấn tính năng hữu ích vào trải nghiệm máy tính của mình.
Môi trường desktop KDE Plasma với giao diện hiện đại và các cửa sổ ứng dụng
Không chỉ riêng Plasma, GNOME – môi trường desktop của Ubuntu, cũng cung cấp nhiều tự do tùy biến hơn so với Cinnamon, MATE và Xfce. Mặc dù GNOME yêu cầu bạn phải tải xuống một vài ứng dụng bổ trợ như GNOME Tweaks và GNOME Extensions để mở khóa toàn bộ tiềm năng tùy biến, nhưng với Linux Mint, không có ứng dụng hay giải pháp dễ dàng nào để khắc phục vấn đề hạn chế tùy chỉnh này.
Thanh công cụ bên cạnh trên desktop Ubuntu, gợi ý khả năng tùy biến của môi trường GNOME
Thân Thiện Với Người Mới, Nhưng Không Dành Cho “Power User”
Tôi tự nhận mình là một power user (người dùng nâng cao) và mong muốn có nhiều quyền kiểm soát nhất có thể đối với hệ điều hành của mình. Tôi muốn được “chui vào sâu bên trong”, tinh chỉnh các cài đặt và làm cho hệ thống hoạt động theo quy trình làm việc của tôi, thay vì phải thích nghi với những hạn chế của hệ thống.
Thực tế, việc thiếu kiểm soát này là một trong những lý do tôi từ bỏ Windows. Microsoft đã và đang dần loại bỏ quyền kiểm soát của người dùng, ép buộc cập nhật, đẩy mạnh tích hợp đám mây và hạn chế những gì bạn có thể sửa đổi. Ví dụ, bạn có biết rằng trong Windows 11, bạn không thể di chuyển thanh tác vụ (taskbar) sang cạnh phải hoặc trái của màn hình? Nó chỉ nằm ở phía dưới. Tại sao lại như vậy, đặc biệt khi Windows 10 lại có tính năng này?
Linux Mint dĩ nhiên mở hơn, linh hoạt hơn và tùy biến được nhiều hơn Windows, nhưng vẫn có những “rào cản” nhất định. Tôi muốn một hệ thống plugin mạnh mẽ (hoặc thư viện extension) mà từ đó tôi có thể tải xuống và cài đặt những thứ mình cần để bổ sung các tính năng mới cho desktop. Tôi muốn một bộ sưu tập các widget hiện đại và hữu ích để làm cho màn hình desktop trở nên tiện dụng hơn. Tôi muốn truy cập vào vô số chủ đề để có thể kết hợp và thay đổi giao diện khi cảm thấy nhàm chán. Tôi muốn các tính năng đa nhiệm mạnh mẽ khi phải xử lý nhiều công việc cùng lúc cho nhiều khách hàng. Thật không may, sự linh hoạt của Linux Mint không thể vươn tới mức độ này.
Logo Kubuntu trên một thiết bị, minh họa cho một bản phân phối Linux sử dụng KDE Plasma
Tất nhiên, bạn vẫn có thể tùy chỉnh Linux Mint và mở rộng chức năng của nó – dù sao thì đó cũng là Linux. Tuy nhiên, nó không hề đơn giản hay tích hợp sâu sắc như với KDE Plasma hoặc GNOME, những môi trường desktop đã có sẵn các tính năng này ngay trong hệ điều hành.
Ưu Tiên Sự Ổn Định Hơn Công Nghệ Tiên Tiến
Tôi thích việc luôn được cập nhật những công nghệ mới nhất – nhận các bản cập nhật phần mềm nhanh chóng, thử nghiệm các tính năng mới và trải nghiệm những cải tiến mới nhất ngay khi chúng ra mắt. Điều đó khó thực hiện hơn với một bản phân phối dựa trên LTS (Long Term Support) như Linux Mint.
Hình ảnh chú chim cánh cụt Tux tạm biệt logo Ubuntu, minh họa cho sự thay đổi hoặc so sánh giữa các bản phân phối Linux
Linux Mint được xây dựng trên Ubuntu LTS, vốn ưu tiên sự ổn định hơn là các bản cập nhật thường xuyên. Điều này hoàn toàn hợp lý đối với nhiều người dùng – đặc biệt trong môi trường chuyên nghiệp nơi độ tin cậy quan trọng hơn việc chạy công nghệ tiên tiến nhất. Tuy nhiên, đối với một người như tôi, cảm giác như Mint luôn khiến tôi chậm hơn một bước. Đó là lý do tại sao tôi thích các bản phân phối rolling-release như Arch, hoặc ít nhất là những bản có chu kỳ cập nhật thường xuyên hơn, như Fedora, nơi phần mềm mới đến mà không có sự chậm trễ kéo dài.
Đúng là Linux Mint cho phép người dùng cài đặt các ứng dụng mới hơn thông qua Flatpaks và AppImages, nhưng hệ thống cốt lõi vẫn dựa trên LTS và không cập nhật thường xuyên như các bản phân phối như Arch hay Fedora. Hơn nữa, tôi thích các gói phần mềm từ kho lưu trữ (repository packages) hơn Flatpaks và AppImages vì chúng có dung lượng nhỏ hơn và tích hợp hệ thống tốt hơn.
Linh vật Linux Tux trong hộp, bên cạnh hai hộp khác và logo Ubuntu mờ ở phía sau, biểu trưng cho các trình quản lý gói Linux
Tôi Không Yêu Thích Linux Mint – Nhưng Bạn Thì Có Thể!
Chỉ vì tôi không yêu thích Linux Mint không có nghĩa là bạn cũng phải vậy! Đó chính là vẻ đẹp của sự đa dạng trong thế giới Linux. Linux luôn đề cao sự lựa chọn và việc tìm ra bản phân phối phù hợp nhất với nhu cầu và sở thích cụ thể của bạn.
Hoàn toàn bình thường nếu bạn yêu thích Linux Mint, và tôi ủng hộ điều đó! Nếu bạn coi trọng sự ổn định, dễ sử dụng và một giao diện quen thuộc hơn là các tính năng “cutting-edge” hay khả năng tùy biến sâu rộng, Linux Mint có thể chính xác là những gì bạn đang tìm kiếm.
Thanh công cụ bên cạnh trên màn hình desktop Ubuntu của một chiếc laptop, tượng trưng cho trải nghiệm người dùng Linux đa dạng
Đây là một bản phân phối xuất sắc dành cho những người mới làm quen với Linux, muốn một giải pháp thay thế Windows và một hệ điều hành chỉ đơn giản là hoạt động mà không gây nhiều rắc rối. Nó vượt trội trong việc mang lại trải nghiệm mượt mà mà không yêu cầu người dùng phải học các lệnh phức tạp hay dành hàng giờ để tinh chỉnh cài đặt.
Xét về mục tiêu mà Linux Mint đặt ra, nó đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình. Vấn đề là tôi không nằm trong đối tượng mục tiêu của nó. Nhưng điều đó không sao cả! Và lý do tôi nhấn mạnh điều này là vì khi bạn sử dụng Linux, bạn sẽ thấy một số bản phân phối được đánh giá cao, nhưng bạn lại không cảm thấy “hợp” với chúng. Điều này chắc chắn sẽ xảy ra, bởi vì các bản phân phối được thiết kế để tập trung vào các kiểu người dùng và trường hợp sử dụng cụ thể. Đồng thời, sự đa dạng này của các bản phân phối Linux có nghĩa là luôn có một bản phân phối dành cho tất cả mọi người – dù bạn là một người thích “tinh chỉnh” như tôi hay một người chỉ muốn một trải nghiệm máy tính đáng tin cậy mà không phải bận tâm nhiều.
Bạn nghĩ sao về Linux Mint? Đâu là bản phân phối Linux mà bạn yêu thích và đã gắn bó lâu dài? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
