Mọi người đều biết rằng luồng khí (airflow) trong PC đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Nếu không giữ nhiệt độ linh kiện ở mức thấp, máy tính của bạn có thể quá nhiệt, dẫn đến giảm hiệu suất đáng kể. Tuy nhiên, những lời khuyên về airflow PC thường được lặp đi lặp lại trên mạng internet mà không kèm theo bất kỳ ngữ cảnh hay giải thích cụ thể nào. Thực tế, rất nhiều mẹo về tối ưu luồng khí lại không có cơ sở vững chắc. Bài viết này của Thời Báo Công Nghệ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và tránh được những lầm tưởng phổ biến khi thiết lập hệ thống làm mát PC của mình.
Không Phải Lúc Nào Cũng Cần Quạt Áp Suất Tĩnh Cho Luồng Khí Tốt
Khi mua quạt tản nhiệt cho PC, bạn sẽ thấy rất nhiều loại quạt được quảng cáo với tính năng “áp suất tĩnh” (static pressure). Nhiều người lần đầu tự build PC lầm tưởng rằng những loại quạt này vượt trội hơn so với quạt luồng khí (airflow fans) thông thường. Tuy nhiên, quạt áp suất tĩnh có mục đích sử dụng riêng biệt và không phải lúc nào cũng tốt hơn.
Vỏ case HYTE Y70 Touch với màn hình cảm ứng, thể hiện không gian lắp đặt quạt và thiết kế tối ưu luồng khí PC.
Quạt áp suất tĩnh được thiết kế để đẩy không khí hiệu quả hơn qua các vật cản. Điều này có nghĩa là chúng lý tưởng để gắn vào các vị trí hút khí có lưới lọc bụi, trên các bộ tản nhiệt CPU và các radiator của hệ thống tản nhiệt nước. Ngược lại, quạt áp suất tĩnh thường ồn hơn một chút so với quạt luồng khí thông thường. Vì vậy, nếu bạn lắp quạt vào các khe thoáng không bị cản trở, hoặc vỏ case của bạn có mặt trước dạng lưới mở với ít lực cản, việc chọn quạt áp suất tĩnh sẽ không hiệu quả hơn đáng kể mà còn gây ra tiếng ồn không cần thiết.
Nếu bạn lắp đầy toàn bộ vỏ case bằng quạt áp suất tĩnh, hệ thống của bạn có khả năng sẽ rất ồn khi hoạt động tải nặng, và thậm chí điều này có thể làm giảm hiệu suất tản nhiệt nếu bạn đặt quạt ở những nơi không có lực cản. Cách tốt nhất là sử dụng đúng loại quạt cho đúng mục đích. Chỉ nên dùng quạt áp suất tĩnh ở những khu vực bạn thực sự cần đẩy không khí qua các chướng ngại vật và lực cản. Đối với tất cả các vị trí khác, hãy sử dụng quạt luồng khí thông thường để đảm bảo tối ưu airflow PC mà vẫn giữ được sự yên tĩnh.
Luồng Khí Từ Trước Ra Sau Không Phải Lựa Chọn Duy Nhất
Rất nhiều vỏ case PC được thiết kế tập trung vào hướng luồng khí từ trước ra sau, hầu hết các mẫu case phổ biến đều như vậy. Do đó, việc những người mới build PC cho rằng luồng khí trước-sau là cách duy nhất để có khả năng làm mát tối ưu là điều dễ hiểu. Phải thừa nhận rằng, trong nhiều trường hợp, định hướng luồng khí này là tối ưu, đặc biệt nếu bạn sử dụng vỏ case được thiết kế để hỗ trợ nó. Tuy nhiên, đây không phải là cách duy nhất để xây dựng hệ thống làm mát PC hiệu quả.
Hệ thống tản nhiệt nước AIO và quạt RGB bên trong PC, minh họa các hướng luồng khí tản nhiệt khác nhau.
Trước hết, có nhiều loại vỏ case khác trên thị trường. Một số loại hỗ trợ các định hướng luồng khí khác như từ bên-ra-sau hoặc từ đáy-lên-trên. Đặc biệt, các vỏ case có thiết kế mở hoặc thiết kế buồng đôi (dual-chamber) mang lại nhiều sự linh hoạt hơn trong việc làm mát linh kiện. Thậm chí có những lý do chính đáng để xem xét một định hướng luồng khí khác.
Ví dụ, nếu bạn quan tâm chủ yếu đến nhiệt độ GPU, có thể tốt hơn nếu lắp quạt hút ở phía dưới và quạt xả ở phía trên của vỏ case. Tuy nhiên, cuối cùng, định hướng luồng khí lý tưởng thực sự phụ thuộc vào các đặc điểm riêng của mỗi hệ thống. Sự lộn xộn của dây cáp, bố cục phần cứng, thiết kế vỏ case, định hướng quạt và rất nhiều yếu tố khác đều đóng vai trò quan trọng. Vì vậy, đừng nghĩ rằng bạn bắt buộc phải sử dụng luồng khí từ trước ra sau. Điều gì hiệu quả nhất cho hệ thống của bạn có thể là một thứ hoàn toàn khác để tối ưu airflow PC.
Áp Suất Dương Không Phải Lúc Nào Cũng Tối Ưu
Người ta thường nói rằng bạn cần áp suất khí dương để giữ bụi bẩn không lọt vào bên trong vỏ case. Để đạt được áp suất khí dương, bạn cần có nhiều quạt hút hơn quạt xả. Điều này có một phần đúng, nhưng nếu không có ngữ cảnh, lời khuyên này sẽ không đạt được mục đích mong muốn. Áp suất khí chỉ là một phần của hệ thống luồng khí, và việc nhồi nhét thêm quạt hút vào vỏ case chỉ để outnumbered quạt xả là không có ý nghĩa.
Bạn sẽ không đạt được hiệu suất làm mát tối ưu chỉ vì bạn đã nhồi bốn quạt hút vào vỏ case chỉ với một quạt xả. Quan trọng hơn là tập trung vào sự cân bằng luồng khí thay vì chỉ nhắm đến một mức áp suất cụ thể. Đương nhiên, việc có nhiều không khí tươi đi vào vỏ case là quan trọng, nhưng việc có một lối thoát dễ dàng cho không khí nóng thoát ra cũng quan trọng không kém.
Dù vậy, việc có một áp suất khí hơi dương trong vỏ case thường là một ý tưởng tốt cho hầu hết các hệ thống PC. Tuy nhiên, một thiết lập cân bằng tốt, tập trung vào động lực nhiệt thông thường, thường sẽ tốt hơn tổng thể so với một hệ thống chỉ đẩy mạnh áp suất khí dương mà bỏ qua mọi yếu tố khác để tối ưu luồng khí PC.
Nhiều Quạt Hơn Không Có Nghĩa Là Luồng Khí Tốt Hơn
Rất dễ tin rằng có nhiều quạt hơn thì vỏ case sẽ có luồng khí tốt hơn. Rốt cuộc, làm thế nào mà có nhiều quạt hơn lại có thể xấu đi? Thật ra, việc nhồi nhét quá nhiều quạt một cách lộn xộn vào vỏ case có thể thực sự làm nhiệt độ tồi tệ hơn do tăng nhiễu loạn khí bên trong vỏ case.
Hệ thống PC gaming hiện đại với nhiều quạt RGB, minh họa tầm quan trọng của bố trí quạt hợp lý để tối ưu airflow PC.
Điều quan trọng không phải là số lượng quạt trong vỏ case của bạn, mà là cách chúng được đặt. Nếu bạn có quá nhiều quạt hút mà không đủ quạt xả đi kèm, bạn sẽ tạo ra quá nhiều áp suất dương, điều này có thể khiến không khí nóng từ các linh kiện bị đọng lại bên trong vỏ case. Ngược lại, nếu bạn có quá nhiều quạt xả mà không đủ quạt hút, vỏ case của bạn sẽ hút bụi từ mọi khe hở có thể tưởng tượng được.
Cách tốt hơn là đặt quạt một cách chiến lược để cải thiện luồng khí. Điều này hầu như luôn hiệu quả hơn nhiều so với việc chỉ thêm nhiều quạt hút hoặc quạt xả một cách tùy tiện, và sẽ làm được nhiều điều hơn cho nhiệt độ và luồng khí của bạn so với số lượng quạt.
Cuối cùng, điều quan trọng nhất cần ghi nhớ về airflow PC khi xây dựng máy tính là mỗi tình huống đều độc đáo, và hầu như không có lời khuyên nào đúng trong mọi trường hợp. Vỏ case của bạn, vị trí phần cứng và dây cáp, vị trí phòng và nhiệt độ môi trường đều đóng một vai trò quan trọng. Bạn sẽ phải xem xét tất cả những điều đó và sẵn sàng điều chỉnh mọi lời khuyên bạn nhận được để phù hợp với nhu cầu cụ thể của mình nhằm đạt được hiệu suất hệ thống làm mát PC tối ưu nhất. Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn về việc tối ưu airflow PC trong phần bình luận bên dưới nhé!
