Trong thế giới công nghệ, mỗi thế hệ card đồ họa mới đều mang theo kỳ vọng về một bước nhảy vọt về sức mạnh. NVIDIA GeForce RTX 5090, với mức giá gần 2.000 USD, không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, thay vì chỉ dựa vào “sức mạnh thô” truyền thống, hiệu suất của RTX 5090 lại đang phụ thuộc ngày càng nhiều vào công nghệ tạo khung hình DLSS 4. Điều này đặt ra câu hỏi lớn: liệu DLSS 4 có phải là một “cứu cánh” giúp các tựa game trở nên mượt mà hơn, hay đang che mờ đi những hạn chế về hiệu năng thực sự của một chiếc card đồ họa cao cấp?
Kỷ Nguyên GPU: Sức Mạnh Phần Cứng Là Tất Cả
Hãy nhìn lại quá khứ, trước khi trí tuệ nhân tạo (AI) bắt đầu được tích hợp sâu rộng vào các bộ xử lý đồ họa (GPU) và công nghệ tạo khung hình xuất hiện. Thời điểm đó, cuộc đua giữa NVIDIA và AMD hoàn toàn xoay quanh hiệu năng thực tế. Sức mạnh của một chiếc card đồ họa được định nghĩa trực tiếp bằng số khung hình mỗi giây (FPS) mà nó có thể tạo ra. Mỗi thế hệ GPU mới đều mang đến những cải tiến đáng kể về sức mạnh tính toán, từ đó nâng cao hiệu suất khung hình mà không cần đến sự hỗ trợ của các công nghệ “ảo thuật” nào.
Card đồ họa NVIDIA GeForce GTX 1080 biểu tượng cho hiệu năng thô
Điều đó có nghĩa là, một chiếc card đồ họa càng mạnh, thì tự động nó sẽ mang lại trải nghiệm game mượt mà hơn. Tuy nhiên, tại một thời điểm nào đó, ngành công nghiệp game và phần cứng dường như đã dịch chuyển trọng tâm. Thay vì chỉ lo lắng về hiệu năng thực tế, chúng ta bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến tổng số khung hình có thể tạo ra, bất kể cách thức đạt được những khung hình đó là gì.
DLSS 3: Bước Khởi Đầu Với Khả Năng Tạo Một Khung Hình
Với sự ra mắt của DLSS 3, NVIDIA đã giới thiệu một cách tiếp cận mới: chèn một khung hình “được tạo” (generated frame) vào giữa mỗi hai khung hình “thực” (real frame). Đối với một số tựa game, công nghệ này mang lại trải nghiệm khá tốt và gần như không thể nhận ra sự khác biệt. Tuy nhiên, đây chính là khởi đầu cho xu hướng dịch chuyển khỏi hiệu năng thực sang việc “tạo ra cái gì đó mà không thực sự tạo ra gì”.
Khi tham dự CES 2023, nơi DLSS 3 vẫn đang được trình diễn, tôi phải thừa nhận rằng nó hoạt động khá hoàn hảo trên các tựa game được hỗ trợ. Mặc dù vẫn còn một chút hoài nghi, nhưng lúc đó chỉ có một khung hình được tạo ra. Nó không phải là phần lớn các khung hình đều do AI tạo ra, mà chỉ là một khung hình phụ trợ nằm giữa hai khung hình gốc.
So sánh hiệu suất chơi game Spider-Man Remastered với DLSS 3 bật và tắt, cho thấy sự tăng cường khung hình
Trên con đường chinh phục trải nghiệm chơi game 4K, DLSS 3 thực sự đã hỗ trợ rất nhiều cho các tựa game được tối ưu. Nó giúp game thủ đạt được tốc độ khung hình chấp nhận được trong những trò chơi mà lẽ ra sẽ không thể chơi được. Mặc dù vậy, tôi vẫn không khuyến nghị sử dụng DLSS 3 trong các tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) có nhịp độ nhanh. Thay vào đó, tôi đề xuất dành DLSS 3 cho các tựa game theo cốt truyện, nơi thời gian phản hồi siêu nhanh không phải là yếu tố quan trọng hàng đầu. Đối với các game như CS:GO, Call of Duty hay các trò chơi khác mà mỗi mili giây đều có giá trị, khung hình được tạo ra đôi khi có thể bị nhận thấy và có thể tạo ra sự khác biệt giữa thắng và thua. Mặc dù đây chỉ là trường hợp xảy ra trong những tình huống cực đoan, nhưng nó vẫn là một thực tế đáng cân nhắc.
DLSS 4: Nâng Tầm Tạo Khung Hình Với Nhiều Khung Giả
Sau DLSS 3, giờ đây chúng ta có DLSS 4. Nếu DLSS 3 giới thiệu khả năng tạo một khung hình, thì DLSS 4 lại đưa khái niệm này lên một tầm cao mới với “tạo nhiều khung hình” (multi-frame generation). Lần này, NVIDIA đang tạo ra ba khung hình “giả” cho mỗi khung hình “thực”.
Về mặt lý thuyết, điều này nghe có vẻ tuyệt vời. Nhưng trên thực tế thì sao?
Hãy xem xét tựa game Dune: Awakening mới nhất. Được thiết kế để hỗ trợ DLSS 4, chúng ta có thể thấy RTX 5090 chạy trò chơi này ở khoảng 75 FPS khi DLSS 4 tắt. Mặc dù chúng ta không biết cài đặt hay độ phân giải cụ thể, nhưng có thể giả định rằng đó là cài đặt tối đa và độ phân giải 4K. 75 FPS không phải là tệ, nhưng thật khó tin khi một chiếc card như RTX 5090 chỉ có thể chạy game 4K ở 75 FPS gốc, trong khi RTX 3090 từng được quảng cáo là “card đồ họa chơi game 8K”.
Tuy nhiên, khi bật DLSS 4, Dune: Awakening đột nhiên chạy ở mức 230+ FPS một cách kỳ diệu. Hãy tưởng tượng điều đó! Vấn đề ở đây là các nhà phát triển game về cơ bản không còn tập trung vào việc tối ưu hóa trò chơi của họ nữa mà thay vào đó chỉ dựa vào việc tạo khung hình giả để mang lại trải nghiệm mượt mà. Không có lý do gì mà RTX 5090, với tất cả thông số kỹ thuật ấn tượng của nó, lại không thể chạy Dune: Awakening ở mức hơn 75 FPS một cách tự nhiên. Và đây chỉ là một trong nhiều ví dụ.
DLSS 4: Lựa Chọn Lý Tưởng Cho Card Đồ Họa Tầm Trung Và Game Đặc Thù
Về lý thuyết, DLSS 4 nghe có vẻ là một công nghệ tuyệt vời, nhưng trên thực tế, nó chỉ là một cách để các nhà phát triển game không cần tập trung vào việc tối ưu hóa và thay vào đó chuyển sự chú ý sang những khía cạnh khác. Tôi cá nhân đã khá mệt mỏi với xu hướng này. Các tựa game ra mắt thường xuyên gặp lỗi nghiêm trọng, đi kèm với các bản vá lỗi “day one” khổng lồ, và tốc độ khung hình không mấy ấn tượng ngay cả trên phần cứng cao cấp – trừ khi bạn sử dụng “phép màu” của DLSS.
Hình ảnh render card đồ họa NVIDIA GeForce RTX 4060 Ti, minh họa cho card tầm trung hưởng lợi từ DLSS 4
Đừng hiểu lầm tôi. Đối với một chiếc card đồ họa tầm thấp? Điều này thật tuyệt vời! Tôi nghĩ DLSS 4 là một công nghệ tuyệt vời cho các thế hệ card như RTX 5060 hoặc RTX 5070 sau này, hoặc bất kỳ chiếc card phân khúc thấp hơn nào. Nhưng đừng cố gắng nói với tôi rằng RTX 5070 với VRAM 12GB ít ỏi lại mang lại hiệu năng tương tự như RTX 4090 với dung lượng VRAM gấp đôi và sức mạnh vượt trội ở mọi khía cạnh khác. Chỉ vì nó có tốc độ khung hình tương tự không có nghĩa là sức mạnh thực tế (hoặc trải nghiệm chơi game) cũng ở mức tương đương.
Tuy nhiên, điều đó giúp trò chơi trở nên dễ chơi hơn rất nhiều. Chơi một tựa game như Starfield trên phần cứng cấp thấp mà không có DLSS có thể là hoàn toàn không thể. Bạn có thể chỉ đạt được khoảng 20-30 FPS trên màn hình 4K với các GPU tầm trung. Đây chính là lúc việc tăng gấp đôi (hoặc gấp bốn) tốc độ khung hình trở nên hữu ích, cho phép một tựa game như Starfield (chú trọng cốt truyện) có thể được mọi người thưởng thức.
Giá 1.999 USD: Kỳ Vọng Hiệu Năng “Thực” Từ NVIDIA
Khi xét đến cùng, RTX 5090 đơn giản là bị “thiếu sức mạnh” – mặc dù nó cực kỳ mạnh mẽ. Các nhà phát triển game đang dựa vào công nghệ DLSS của NVIDIA để bù đắp cho việc lập trình kém tối ưu của họ. Thay vì cố gắng làm cho trò chơi chạy tốt trên tất cả các hệ thống, các nhà phát triển chỉ đơn thuần tận dụng các khung hình giả để nói rằng: “Này, game của tôi chạy tốt!” trong khi thực tế thì không phải vậy.
RTX 5090 có giá gần 2.000 USD, và thậm chí đã bị “đội giá” lên hàng nghìn USD trên thị trường đã qua sử dụng ngay sau khi ra mắt. Với mức giá cao ngất ngưởng này, người dùng kỳ vọng nhiều hơn về hiệu năng thực sự. RTX 2080 Ti ra mắt với giá 999 USD, GTX 1080 Ti là 699 USD. Ngay cả Titan X cao cấp cũng có giá 1.200 USD khi ra mắt. Và tất cả những chiếc card này đều tập trung vào sức mạnh thô, không cần phải dựa vào AI và khả năng tạo khung hình để đạt được hiệu suất.
Nếu so sánh với RTX 3090, có giá 1.499 USD khi ra mắt, và RTX 4090 có giá 1.599 USD, thì RTX 5090 có giá quá cao và thành thật mà nói, không mang lại sức mạnh thô như tôi mong đợi. Việc RTX 5090 có giá gấp đôi RTX 2080 Ti và gần gấp ba lần GTX 1080 Ti khiến tôi ước rằng nó thực sự có thể làm được nhiều hơn với những thông số kỹ thuật đáng kinh ngạc mà nó sở hữu. RTX 5090 là một chiếc card đồ họa điên rồ, với cấu hình khủng.
Nhưng cuối cùng, nó (về cơ bản) không là gì nếu thiếu DLSS 4. Nếu loại bỏ DLSS 4, bạn sẽ có một chiếc card ở mức trung bình, chỉ chạy với tốc độ khung hình khá tiêu chuẩn trong các tựa game mới. Nó không có gì đặc biệt, và đó là điều khiến tôi cảm thấy thất vọng.
DLSS 4 chắc chắn là một công nghệ ấn tượng, nhưng khi nó trở thành yếu tố quyết định cho hiệu năng của một chiếc card đồ họa hàng đầu như RTX 5090, điều đó dấy lên mối lo ngại về tương lai của hiệu năng “thực” trong ngành công nghiệp game. Liệu các nhà phát triển sẽ tiếp tục dựa vào công nghệ này, hay sẽ có lúc chúng ta quay trở lại kỷ nguyên mà sức mạnh phần cứng là tất cả? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về vấn đề này trong phần bình luận bên dưới!
